Πρώτος ο Ιπποκράτης είχε πει «Η τροφή σου πρέπει να γίνει το φάρμακό σου και το φάρμακό σου να γίνει η τροφή σου». Και πιθανώς αυτή του η ρήση να μπορεί να εφαρμοστεί και στην προσπάθεια να βρεθεί ένα τρόφιμο-φάρμακο για τον καρκίνο. Σύμφωνα με πλήθος ερευνών, υπάρχουν τροφές με μεγάλη περιεκτικότητα σε ουσίες που φαίνεται να μειώνουν τις πιθανότητες εμφάνισης διάφορων μορφών καρκίνου.
Φυσικά, η διατροφή δεν είναι πανάκεια. Η κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών δεν μπορεί να εγγυηθεί την πρόληψη ή την καταπολέμηση της ασθένειας, ούτε βέβαια να υποκαταστήσει τη θεραπεία της. Ένα διαιτολόγιο, όμως, πλούσιο σε τρόφιμα με αντικαρκινική δράση, όπως αυτό που προτείνει η μεσογειακή διατροφή, δεν μπορεί παρά να συμβάλλει στην προστασία από τον καρκίνο. Γνωρίστε, λοιπόν, τις 10 top τροφές κατά του καρκίνου και εντάξτε τις στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής.
Εχθροί του καρκίνου
Τα φυτοχημικά συστατικά θεωρούνται υπεύθυνα για την αντικαρκινική δράση πολλών τροφών. Ουσιαστικά, πρόκειται για στοιχεία που θωρακίζουν τα φυτά απέναντι στις μικροβιακές εισβολές και τις λοιμώξεις, ενώ προστατεύουν και το δικό μας σώμα, προφυλάσσοντας τα θρεπτικά συστατικά των τροφών στη διαδρομή τους κατά την πέψη, ώστε να φτάσουν ακέραια στο λεπτό έντερο και να απορροφηθούν από τον οργανισμό. Έχουν αντιοξειδωτική δράση και φαίνεται ότι συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, καρκίνου και άλλων χρόνιων παθήσεων. Στα φυτοχημικά συστατικά (περιέχονται κυρίως σε φρούτα και λαχανικά) ανήκουν, μεταξύ άλλων, οι πολυφαινόλες, τα φλαβονοειδή και τα καροτενοειδή.
Κουρκουμάς
Πρόκειται για μπαχαρικό γνωστό για τις αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές του ιδιότητες. Τα τελευταία, όμως, χρόνια γίνονται μελέτες που προσπαθούν να διερευνήσουν τη σύνδεσή του με την πρόληψη του καρκίνου. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι τα χαμηλά ποσοστά ορισμένων μορφών καρκίνου στην Ινδία, σε αντίθεση με τα αντίστοιχα υψηλά ποσοστά στις δυτικές χώρες, όπως οι ΗΠΑ, οφείλονται στην αυξημένη κατανάλωση κουρκουμά από τους Ινδούς. Μάλιστα, ερευνητές από το Κέντρο Καρκίνου του Πανεπιστημίου του Τέξας απέδειξαν σε μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2009 ότι η κουρκουμίνη (ουσία που περιέχει ο κουρκουμάς) έχει την ιδιότητα να «διαχωρίζει» τα καρκινικά κύτταρα από τα φυσιολογικά και να σκοτώνει τα καρκινικά.
Tip Προσθέστε ένα κουταλάκι κουρκουμά στις σούπες σας, στις σάλτσες των ζυμαρικών και στις σαλάτες σας. Κουρκουμά περιέχει επίσης και το κάρι (αφού πρόκειται ουσιαστικά για μείγμα μπαχαρικών).
Πράσινο τσάι
Η αντικαρκινική δράση του τσαγιού οφείλεται στις πολυφαινόλες που περιέχει, γνωστές ως κατεχίνες. Σύμφωνα με μελέτες, το πράσινο τσάι μπορεί να προλαμβάνει την ανάπτυξη όγκων, κυρίως σε καρκίνους του μαστού, των πνευμόνων, του οισοφάγου, του παχέος εντέρου και του δέρματος. Πρόσφατη έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα στο Μπίρμινγκχαμ των ΗΠΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι πολυφαινόλες του πράσινου τσαγιού προφυλάσσουν και από τον καρκίνο του δέρματος, χάρη στην ιδιότητά τους να «διορθώνουν» το DNA που έχει υποστεί βλάβες από την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου.
Tip Εντάξτε στην καθημερινότητά σας 2-3 φλιτζάνια πράσινο τσάι.
Σκόρδο
Το σκόρδο, όπως και το κρεμμύδι, είναι τροφές πλούσιες σε πολυφαινόλες και ενώσεις με βάση το θείο, οι οποίες θεωρείται ότι αναστέλλουν την ανάπτυξη καρκίνου (κυρίως του οισοφάγου, του στομάχου και του παχέος εντέρου). Πρόσφατη, μάλιστα, έρευνα από το τμήμα Βιοχημείας του Πανεπιστημίου της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο συνδέει την κατανάλωση σκόρδου με μειωμένη εμφάνιση καρκίνου του μαστού.
Tip
➜ Προσθέστε θρυμματισμένο σκόρδο στη μαγειρική σας και επωφεληθείτε από τις αντικαρκινικές του ουσίες.
➜ Οι περισσότερες αντιοξειδωτικές ουσίες βρίσκονται στα εξωτερικά στρώματα του κρεμμυδιού, οπότε ξεφλουδίστε το όσο το δυνατόν λιγότερο.
Κακάο
Οι κατεχίνες και οι προκυανιδίνες (ισχυρά αντιοξειδωτικά) που περιέχει το κακάο περιορίζουν το οξειδωτικό στρες και τη χρόνια φλεγμονή, παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου και άλλων χρόνιων παθήσεων. Αν και πρέπει να γίνουν περισσότερες μελέτες που να αποδεικνύουν την αντικαρκινική δράση του κακάο, η μαύρη σοκολάτα (που αποτελείται από κακαόμαζα σε ποσοστό που φτάνει το 75%) φαίνεται να έχει μια θέση στη λίστα με τις τροφές που θεωρείται ότι προστατεύουν από τον καρκίνο.
Tip Δύο κομμάτια μαύρης σοκολάτας την ημέρα μπορούν να αντικαταστήσουν άλλα γλυκά και ταυτόχρονα να συμβάλλουν στην υγεία του οργανισμού σας.
Λιπαρά ψάρια
Τα λιπαρά ψάρια (π.χ. οι σαρδέλες, ο σολομός, το σκουμπρί), όπως και οι ξηροί καρποί (κυρίως τα καρύδια), είναι τροφές πλούσιες σε ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία φαίνεται να έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες. Οι έρευνες συνδέουν τη συστηματική κατανάλωση των συγκεκριμένων λιπαρών οξέων με προστασία από τον καρκίνο του παχέος εντέρου, του μαστού και του προστάτη. Σύμφωνα, μάλιστα, με πρόσφατη μετα-ανάλυση από το Τμήμα Ουρολογίας του Πανεπιστημίου «Mc Gill» στο Μόντρεαλ, άτομα που καταναλώνουν συστηματικά ω-3 λιπαρά οξέα παρουσιάζουν 63% μειωμένη θνησιμότητα από καρκίνο του προστάτη.
Tip: Καταναλώνετε 1-2 φορές την εβδομάδα λιπαρά ψάρια, επιλέξτε σαν σνακ μια χούφτα καρύδια ή προσθέστε 1 κουταλιά λιναρόσπορο στα δημητριακά του πρωινού σας.
Ελαιόλαδο
Ελληνική επιδημιολογική έρευνα από το Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το Γραφείο Επιδημιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, το τμήμα Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και το Ελληνικό Ίδρυμα Υγείας, με επικεφαλής τον καθηγητή Δημήτριο Τριχόπουλο, δημοσιεύτηκε πρόσφατα σε έγκριτο αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά της, η προσήλωση στην παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή (η οποία βασίζεται κυρίως στην κατανάλωση ελαιόλαδου) σχετίζεται με μείωση του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του μαστού στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Για περίπου 10 χρόνια, επιστήμονες παρακολούθησαν 14.800 Ελληνίδες και διαπίστωσαν 240 νέες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού.
Tip Χρησιμοποιείτε ελαιόλαδο και στη μαγειρική, αφού είναι ανθεκτικότερο στις υψηλές θερμοκρασίες συγκριτικά με τα σπορέλαια.
Μπρόκολο
Τα σταυρανθή λαχανικά (π.χ. το λάχανο, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα λαχανάκια Βρυξελλών) θεωρείται ότι προστατεύουν από την εμφάνιση διάφορων μορφών καρκίνου, κυρίως του παχέος εντέρου, του πνεύμονα και του στομάχου. Οι επιστήμονες μιλούν για θεαματική μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου σε ανθρώπους με διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και συγκεκριμένα σε σταυρανθή λαχανικά, λόγω των φυτοχημικών ενώσεων που περιέχουν. Πρόσφατη, μάλιστα, μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ουσία σουλφοραφάνη (πηγή της οποίας είναι το μπρόκολο) βοηθά τον οργανισμό να απαλλαγεί από τα καρκινικά κύτταρα που σχετίζονται με την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού.
Tip Η κατανάλωση 3-4 μερίδων σταυρανθών λαχανικών την εβδομάδα θεωρείται ότι προστατεύει κυρίως από την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου και του μαστού.
Ντομάτα
Η ντομάτα θεωρείται εξαιρετική πηγή θρεπτικών συστατικών χάρη στο λυκοπένιο που περιέχει (φυτοχημικό με έντονη αντιοξειδωτική δράση). Το λυκοπένιο, εκτός από το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα που προσφέρει στην ντομάτα, έχει την ιδιότητα να καταστρέφει τις ελεύθερες ρίζες, που προκαλούν βλάβες στο DNA των κυττάρων και οδηγούν στην εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων. Πρόσφατες, μάλιστα, μελέτες συνδέουν την ουσία αυτή με την προστασία από διάφορες μορφές καρκίνου και ειδικά του προστάτη. Σύμφωνα με έρευνες, το μεγαλύτερο μέρος της ποσότητας λυκοπενίου που προσλαμβάνουμε προέρχεται από προϊόντα με βάση την ντομάτα (π.χ. ντοματοπολτός, ντοματοχυμός, σάλτσα ζυμαρικών, κέτσαπ).
Tip
➜ Το λυκοπένιο που περιέχεται στο χυμό ντομάτας απορροφάται ευκολότερα από τον οργανισμό, σε σχέση με το λυκοπένιο που βρίσκεται στις ολόκληρες ντομάτες. Αυτό συμβαίνει επειδή όταν η ντομάτα τρίβεται σε χυμό ή πολτό, αποδεσμεύεται μεγαλύτερη ποσότητα της συγκεκριμένης ουσίας.
➜ Οι επιστήμονες υποστηρίζουν, επίσης, ότι το λυκοπένιο απορροφάται ευκολότερα από το σώμα μας κατά το μαγείρεμα της ντομάτας σε φυτικά λιπαρά (π.χ. ελαιόλαδο), γι’ αυτό και η σάλτσα ντομάτας θεωρείται ιδανική αντικαρκινική τροφή.
Φράουλα
Οι φράουλες, όπως και κάποια είδη μούρων (π.χ. βατόμουρα, μύρτιλλα), είναι πλούσια σε πολυφαινόλες, που είναι γνωστές για τις αντικαρκινικές τους ιδιότητες. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Οχάιο συγκέντρωσαν εργαστηριακές μελέτες και μελέτες σε ανθρώπους και παρουσίασαν τα αποτελέσματά τους, τα οποία αποδεικνύουν την προστατευτική δράση των φρούτων αυτών απέναντι στις οξειδωτικές και κυτταρικές λειτουργίες που οδηγούν στην ανάπτυξη καρκίνου.
Tip
➜ Φράουλες βρίσκουμε από τον Απρίλιο, ενώ υπάρχουν και εισαγωγής το χειμώνα. Επειδή είναι από τα πιο επιβαρυμένα σε φυτοφάρμακα και ορμόνες φρούτα, προτιμήστε βιολογικές.
➜ Προμηθευτείτε άλλα είδη μούρων από μεγάλα σουπερμάρκετ και καταστήματα υγιεινής διατροφής και σε μορφή χυμού. Προτιμήστε το χυμό βατόμουρου, ο οποίος είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικά.
Πορτοκάλι
Τα εσπεριδοειδή (π.χ. πορτοκάλια, μανταρίνια, γκρέιπφρουτ, λεμόνια), πέρα από εξαιρετική πηγή βιταμίνης C, είναι πλούσια και σε φυτοχημικά συστατικά. Σε ένα πορτοκάλι περιέχονται περισσότερα από 170 διαφορετικά φυτοχημικά συστατικά και πάνω από 60 φλαβονοειδή. Ωστόσο, και η ίδια η βιταμίνη C εμφανίζει προστατευτική δράση, αφού έχει συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη, του δέρματος και του μαστού.
Tip Η καθημερινή κατανάλωση εσπεριδοειδών (ολόκληρου του καρπού ή με τη μορφή χυμού) είναι σημαντική για την προστασία του οργανισμού απέναντι στον καρκίνο.
