Τρεις αναγνώστριές μας, με διαφορετική ηλικία και τρόπο ζωής, αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα: όσο πιο αγχωμένες είναι, τόσο περισσότερο τρώνε. Μήπως κι εσείς ανήκετε σε μία από τις περιπτώσεις αυτές; Οι επιστημονικοί συνεργάτες μας εξηγούν καθεμία συμπεριφορά χωριστά και δίνουν οδηγίες για το πώς να διορθώσουν τα λάθη τους και να ακολουθήσουν ένα σωστό διατροφικό πρόγραμμα.
Υπάρχουν εκείνοι που πιεσμένοι από δουλειά και υποχρεώσεις «ξεχνούν» να φάνε μεσημεριανό και επιστρέφοντας το βράδυ σπίτι «ρίχνονται στο φαγητό», καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες. Αντιθέτως, είναι άλλοι που εξαιτίας του άγχους τους τσιμπολογάνε όλη την ημέρα σνακ και γλυκίσματα. Διαφορετικές συμπεριφορές, που όμως έχουν μία κοινή αιτία: το στρες.
Σύμφωνα με πρόσφατη βρετανική επιστημονική έρευνα, το στρες της δουλειάς παχαίνει κυρίως της γυναίκες: εκείνες όσο περισσότερο κάθονται στο γραφείο, τόσο πιο επιρρεπείς είναι σε καφέ και πρόχειρο φαγητό, σνακ ή γλυκά με πολύ ζάχαρη και λιπαρά.
Οι τελειομανείς κινδυνεύουν περισσότερο
Γιατί όμως η ένταση και η νευρικότητα μας κάνουν να υπερβαίνουμε το μέτρο στο φαγητό;
Οι γυναίκες, για λόγους σωματικούς, ξέρουν να αντιστέκονται περισσότερο από τους άντρες στο ερέθισμα της πείνας. Αυτή η ικανότητα, όμως, τελικά μετατρέπεται σε μειονέκτημα γιατί η παράλειψη γευμάτων και η αίσθηση της στέρησης τις κάνει μετά να τρώνε του σκασμού!
Επιπλέον, υπάρχουν κι εκείνοι που υπό πίεση άγχους τρώνε πολύ περισσότερο από άλλους. Σύμφωνα με έρευνα, οι τελειομανείς είναι πιο εκτεθειμένοι σε απογοητεύσεις που τους ωθούν στην παρηγοριά μέσω του φαγητού. Πρόκειται για μηχανισμό που λειτουργεί και σε χημικό επίπεδο: γλυκά και σνακ αυξάνουν τα επίπεδα της σεροτονίνης, ενός από τους διαβιβαστές που ευθύνονται για την καλή μας διάθεση.
Άλλη επιστημονική μελέτη, διαπίστωσε ότι το άγχος αλλάζει και την εικόνα που έχουμε για το σώμα μας: μας κάνει να αισθανόμαστε πιο άσχημοι. Και αυτή η ενόχληση μας ωθεί για άλλη μια φορά στο φαγητό.
Τα σενάρια που δημιουργούν αυτόν τον φαύλο κύκλο είναι πολύ περισσότερα. Εμείς παρουσιάζουμε τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις λανθασμένης διατροφικής συμπεριφοράς, που όλες οφείλονται στο άγχος. Στη συνέχεια, ακολουθεί η γνώμη των ειδικών συνεργατών που δίνουν την ψυχολογική οπτική αλλά και διατροφικές συμβουλές ανά περίπτωση.
Η ιστορία της Δέσποινας
«Στο γραφείο δεν έχω χρόνο για κανονικό γεύμα»
«Στη δουλειά, η μέρα μου είναι χαοτική: βρίσκομαι σε συνεχή κίνηση, τρέχω από το ένα ραντεβού στο άλλο. Όλο και πιο συχνά δεν έχω κυριολεκτικά χρόνο για να φάω. Έτσι, το μεσημέρι τη βγάζω μ' ένα σάντουιτς ή φρυγανιές. Διαφορετικά, όταν πάω για μεσημεριανό στο κοντινό «σελφ σέρβις», παίρνω το πρώτο πράγμα που βλέπω. Με τα δέκα λεπτά που έχω στη διάθεσή μου, δεν έχω χρόνο να επιλέξω ένα ισορροπημένο γεύμα. Το απόγευμα με τις δουλειές δεν αντιλαμβάνομαι καν ότι πεινάω. Όταν, όμως, φτάνει το βράδυ, η τρύπα στο στομάχι έχει γίνει... κρατήρας κι έτσι ξανανιώνω καταναλώνοντας τα αγαπημένα μου φαγητά, υπερβάλλοντας κυρίως με το ψωμί και τα ζυμαρικά. Ξέρω ότι πρέπει να επαναπροσδιορίσω τη διατροφή μου, ωστόσο για την ώρα προσπαθώ να διορθώσω τα λάθη και να αποφεύγω τα σνακ του εμπορίου, φέρνοντας απ' το σπίτι φρυγανιές ολικής αλέσεως και φρούτα. Το απόγευμα πηγαίνω στο γυμναστήριο. Παρόλα αυτά, έχω πάρει τρία κιλά και αισθάνομαι συχνά φουσκωμένη».
Η γνώμη των ειδικών
1. Γιατί συμβαίνει
Ο τρόπος ζωής της Δέσποινας είναι πολύ κουραστικός. Τρώει μόνο φρυγανιές κι όμως παχαίνει το ίδιο. Γιατί αυτό; Με το στρες αυξάνεται η παραγωγή κορτιζόλης, ορμόνης που ευθύνεται για την αύξηση βάρους. Το μεγαλύτερο όμως λάθος της Δέσποινας είναι η παράλειψη του μεσημεριανού και η αντικατάστασή του με μικρά πρόχειρα σνακ. Η παρατεταμένη στέρηση τροφής επιβραδύνει το βασικό της μεταβολισμό, με αποτέλεσμα στο βραδινό να αφομοιώνει όλο και περισσότερα. Αυτός είναι ο λόγος που αν και τρώει λιγότερο με την ελπίδα να αδυνατίσει, έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. Λάθος που γίνεται συχνά.
2. Πώς να αλλάξει
Θα πρέπει να καταλάβει ότι ναι μεν η καριέρα είναι σημαντική, αλλά πιο σπουδαίο είναι να τρέφεται ισορροπημένα. Ένα γεύμα ελαφρύ, με ποικιλία συστατικών, επαρκή ποσότητα πρωτεϊνών, υδατανθράκων και λιπαρών βοηθά να είμαστε πιο αποδοτικοί, επομένως, να λειτουργούμε καλύτερα και στο γραφείο. Έτσι, το να είναι κανείς επιτυχημένος επαγγελματίας συνεπάγεται να μην αδιαφορεί και για την ευεξία του, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να λέει και ορισμένα όχι.
3. Συμβουλές προς άμεση εφαρμογή:
- Να τρώει 5 φορές την ημέρα: πρωινό – κολατσιό – μεσημεριανό – απογευματινό σνακ – βραδινό.
- Ναι στις φρυγανιές ολικής αλέσεως και τα φρούτα, χωρίς να παραλείπεται το γεύμα
- Αν υπάρχει λίγος χρόνος, αρκεί μια σαλάτα, που δεν πρέπει να λείπει ποτέ απ' το γεύμα.
-Στον ελεύθερο χρόνο, συνιστάται η ενασχόληση με μία ευχάριστη δραστηριότητα Αν το γυμναστήριο αντιμετωπίζεται σαν καθήκον, ίσως είναι προτιμότερα τα μαθήματα χορού ή οι ασκήσεις σε πισίνα.
Κατάλληλη διατροφή: πιάτα γρήγορα αλλά μετρημένα
ποντάρετε σε ελαφριά και ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε ψάρια και λαχανικά, για να είστε ακόμη πιο αποτελεσματικοί και σε πλήρη φόρμα.
Τip:
Ιδανικό κολατσιό είναι ένα φρούτο εποχής. Αποφύγετε τις φρυγανιές που χαλάνε την όρεξη.
Η ιστορία της Χριστίνας
«Είμαι μαμά και τρώω για δύο»
«Κάθε φορά που ετοιμάζω το φαΐ του, η ίδια ιστορία: επειδή λατρεύω τη μαγειρική και δίνω μεγάλη σημασία στην ποιότητα των υλικών, κοντεύω να βάλω κι εμένα μέσα, προκειμένου να ετοιμάσω πραγματικά νόστιμα γεύματα. Είτε, όμως είναι αλεσμένο κρέας με βασιλικό, είτε ζυμαρικά ή λαχανικά, ο γιος μου δοκιμάζει λίγο και το αφήνει. Δεν υπάρχει τρόπος να τον κάνω να αλλάξει γνώμη, ούτε με το να δείχνω το καλό παράδειγμα. Ο παιδίατρος συνέστησε να τρώω μπροστά του, για να του μεταδώσω την ιδέα ότι το γεύμα είναι μία ευχάριστη οικογενειακή στιγμή. Το αποτέλεσμα; Εκτός απ' το δικό μου πιάτο αδειάζω και το δικό του! Επίσης, κάθε δαγκωμένο μπισκότο ή γιαούρτι που δοκιμάζει γίνονται δικά μου. Δεν μπορώ να κάνω αλλιώς: έχω συνηθίσει να τελειώνω όλο το φαγητό μου χωρίς να αφήνω υπόλοιπα και επιπλέον είμαι κατά της σπατάλης. Αν άφηνα το φαγητό στο ψυγείο για το επόμενό του γεύμα, ο γιος μου σίγουρα θα το απέρριπτε αμέσως! Έτσι, γεύμα με το γεύμα, έχω πάρει ήδη 6 κιλά...»
Η γνώμη των ειδικών
1. Γιατί συμβαίνει
Ο ερχομός του παιδιού φαίνεται πως έχει μονοπωλήσει τη ζωή της Χριστίνας. Επιπλέον, όπως πολλές μαμάδες, θεωρεί την προετοιμασία του γεύματος σαν μία ένδειξη στοργής. Έτσι, όταν το παιδί «σνομπάρει» τα φαγητά της, νιώθει ανεπαρκής. Εξαιτίας αυτής της άρνησης, νιώθει ενοχή και αντιδρά αυτοτιμωρούμενη, με το να μετατρέπεται στο «σκουπιδοφάγο» της οικογένειας. Πώς να μην καταλήγει, λοιπόν, με παραπανίσια κιλά! Η αγάπη όμως της μητέρας μπορεί να εκφραστεί και με άλλους τρόπους: αγκαλιές, χάδια, καθημερινές φροντίδες.
2. Πώς να αλλάξει
Πρέπει να ξεπεράσει τα αισθήματα ενοχής της και να αναρωτηθεί γιατί ετοιμάζει τόσο περίπλοκα γεύματα: τα παιδιά προτιμούν πιο απλά φαγητά. Πολλές μαμάδες κρύβουν ένα είδος αυταπάτης: φτιάχνουν για τα παιδιά τους υπερβολικές δόσεις, γιατί στην πραγματικότητα θέλουν να φάνε και οι ίδιες.
3. Συμβουλές προς άμεση εφαρμογή
- Να ετοιμάζετε μικρές ποσότητες απλών γευμάτων.
- Μόλις τελειώσει το γεύμα, να σηκώνεστε από το τραπέζι, να το καθαρίζετε και να ξεφορτώνεστε όλα τα περισσεύματα.
- Έπειτα, να βγαίνετε αμέσως απ' την κουζίνα και να κάνετε κάτι άλλο, όπως: παιχνίδια με τη μπέμπα, ή να τη βάλετε για ύπνο. Είναι μία απαραίτητη άσκηση θέλησης, για να απαλλαγείτε από τον φαύλο κύκλο που σας ωθεί στις υπερβολές.
- Αφιερώστε περισσότερο χρόνο στον εαυτό σας.
Κατάλληλη διατροφή: πιάτα γκουρμέ αλλά ελαφριά
Απλά και γευστικά υλικά για νόστιμα πιάτα, ιδανικά για όσους τους αρέσει να μαγειρεύουν: ικανοποιούν τους πιο απαιτητικούς ουρανίσκους, χωρίς να υπονομεύουν τη σιλουέτα.
Τip:
Για να αποφεύγετε τους πειρασμούς, αρκεί να σταθεροποιήσετε το χώρο όπου τρώτε (π.χ. κουζίνα) και να μην μεταφέρετε φαγητό πουθενά αλλού.
Η ιστορία της Δανάης
«Το διάβασμα κάνει ομοιοκαταληξία με το κρατσάνισμα!»
Το πρόβλημά μου είναι η μελέτη. Αγαπώ να αφιερώνω χρόνο στις σπουδές μου, όμως κάθε φορά που προετοιμάζομαι για εξετάσεις παίρνω 4 - 5 κιλά! Το άγχος μου προκαλεί ακατάπαυστη νευρική πείνα. Πατατάκια, σνακ, ξηροί καρποί δεν λείπουν ποτέ απ' το γραφείο όπου κάθομαι ώρες ολόκληρες. Αν πάλι, αρχίσω τα γλυκά, δεν σταματάω! Τα ωράρια των γευμάτων καταστρατηγούνται αφού τρώω συνέχεια. Έτσι, μετά από κάθε εξεταστική, έχω αρκετά κιλά παραπάνω και το στομάχι μου είναι σε ανακάτωση. Μπαίνω σε δίαιτα και με τη βοήθεια του γυμναστηρίου καταφέρνω εύκολα να ξαναβρώ τη γραμμή μου, αλλά μόνο για λίγο. Όσο πλησιάζει η επόμενη πιεστική ημερομηνία εξετάσεων, επανέρχεται η νευρική πείνα και το σκηνικό επαναλαμβάνεται. Γνωρίζω ότι η περίπτωσή μου είναι χαρακτηριστική δίαιτα «γιο-γιο», αλλά δεν μπορώ να κάνω κάτι, επειδή εκείνη την περίοδο δεν σκέφτομαι τίποτα άλλο πέρα απ' το διάβασμα. Το μόνο που με βοηθά να μένω συγκεντρωμένη είναι το τσιμπολόγημα!»
Η γνώμη των ειδικών
1. Γιατί συμβαίνει
Το λάθος έγκειται στη μέθοδο μελέτης. Η Δανάη πιέζει τον εαυτό της να διαβάζει πολύ ώρα, χωρίς παύσεις. Ωστόσο, έχει αποδειχθεί ότι η ικανότητα συγκέντρωσης δεν διαρκεί περισσότερο από 40 συνεχόμενα λεπτά. Σφάλμα είναι και η ιδέα ότι το διάβασμα πρέπει να είναι ευχάριστο, ενώ είναι κουραστικό. Για εκείνη (και τόσους άλλους που κάνουν το ίδιο λάθος) σνακ και γλυκά είναι ένα είδος κανακέματος του εαυτού τους, για να συγκρατούν την προσοχή τους, όταν αυτή πάει να «φύγει».
2. Πώς να αλλάξει
Η Δανάη πρέπει να καταλάβει ότι το φαγητό αποσπά την προσοχή. Το να τρέφεται με άστατο τρόπο όχι μόνο κάνει κακό στην υγεία και τη σιλουέτα, αλλά μειώνει την πνευματική απόδοση. Έτσι, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, όπου όσο πιο πολύ κουράζεται, τόσο πιο πολύ τρώει και το αντίστροφο. Το να μην προσέχει τι βάζει στο στόμα της παχαίνει περισσότερο επειδή έτσι αποσυντονίζεται ο μηχανισμός που ενεργοποιεί τον κορεσμό.
3. Συμβουλές προς άμεση εφαρμογή
- Όχι στην ολοκληρωτική απορρόφηση από τα βιβλία
- Ναι στη μελέτη με σύντομα διαλείμματα ανά ώρα: για δυο βήματα, ένα τηλεφώνημα, ένα λούσιμο. Έτσι, επανέρχεται η προσοχή και το μυαλό γίνεται αμέσως πιο καθαρό.
- Να βάλει τάξη στη διατροφή της. Είτε προ εξεταστικής περιόδου είτε όχι, το να κάθεται στο τραπέζι χωρίς αντιπερισπασμούς και να τηρεί τα ωράρια των γευμάτων είναι σπουδαίοι κανόνες ευζωίας.
- Η γρήγορη λήψη και απώλεια κιλών είναι από μόνη της ένα άγχος, που μακροπρόθεσμα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα και στην υγεία.
Κατάλληλη διατροφή: λιγότερα λιπαρά, περισσότεροι υδατάνθρακες
Έμφαση σε ζυμαρικά και όσπρια, για χαλάρωση απ' το άγχος και σε ελαφριές πρωτεΐνες για συγκέντρωση. Σνακ επιτρέπονται με χαμηλά λιπαρά και σε μικρές ποσότητες.
Τip:
Όταν η προσοχή ξεφεύγει, αντί να φάτε ένα μπισκότο, κάντε 10 λεπτά ποδήλατο.
