Η επιτυχία στη ζωή δεν είναι μόνο το αποτέλεσμα των τεχνικών δεξιοτήτων και γνώσεων στον επιστημονικό ή επιχειρηματικό τομέα. Εξαρτάται στον ίδιο βαθμό και από το δίκτυο διαπροσωπικών σχέσεων που έχει ο κάθε άνθρωπος. Το δίκτυο των διαπροσωπικών σχέσεων παίζει καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων μας στην επαγγελματική αλλά και στην προσωπική μας ζωή. Το δίκτυο αυτό βασίζεται σε αλληλεπιδράσεις και σχέσεις που στόχο έχουν την αλληλοβοήθεια και την αμοιβαία παροχή υποστήριξης σε πολλούς τομείς των δραστηριοτήτων μας. Η ανάπτυξη και διατήρηση των σχέσεων μας με τους άλλους είναι ένας πολύ ευαίσθητος τομέας, απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και δεξιότητες και δεν πρέπει να αφήνεται στην τύχη.
Οι καλές σχέσεις αποτελούν τη βάση της επιτυχίας. Δεν είναι απλά το κερασάκι στην τούρτα της ζωής, αλλά η ίδια η τούρτα, το βασικό συστατικό για να χαρούμε μια ευτυχισμένη και γεμάτη επιτυχίες ζωή. Πολλοί άνθρωποι κάνουν το λάθος να θεωρούν ότι κάθε σχέση είναι δεδομένη.
Η αυτοεκτίμηση αποτελεί καθοριστικό παράγοντα δημιουργίας και εξέλιξης μίας σχέσης. Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση δημιουργούν συνήθως σχέσεις με συντρόφους που τείνουν να διαιωνίζουν τη χαμηλή τους αυτοεκτίμηση. Αυτό συμβαίνει γιατί η ανάγκη για θετική επανατροφοδότηση έρχεται δεύτερη σε σχέση με την ανάγκη μιας σταθερής ταυτότητας. Προτιμούν ανθρώπους που τους αξιολογούν αρνητικά έτσι ώστε να μη χαθεί αυτή η ομοιόσταση στην εικόνα που έχουν δημιουργήσει για τον εαυτό τους.
Γράφει η Γιώτα Ταμτάμη
Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι την ικανότητα να ξεκινήσουν και να καλλιεργήσουν υγιείς σχέσεις. Πολλοί μεγαλώνουν σε προβληματικό περιβάλλον και δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία να διδαχθούν θετικά μοντέλα σχέσεων. Ορισμένοι είναι τόσο εγωκεντρικοί, ώστε οι γύρω τους να είναι σαν να μην υπάρχουν. Άλλοι έχουν δεχθεί τέτοια πλήγματα στη ζωή τους, που βλέπουν τον κόσμο γύρω τους μέσα από το φίλτρο της πικρίας τους. Δεν γνωρίζουν τον εαυτό τους ούτε τον τρόπο για να καλλιεργήσουν υγιείς σχέσεις.
Αυτό που είμαστε καθορίζει αυτό που βλέπουμε και τον τρόπο που το αντιλαμβανόμαστε. Αν εμπιστευόμαστε τους ανθρώπους, θεωρούμε ότι οι γύρω μας είναι άξιοι εμπιστοσύνης. Αν είμαστε επικριτικοί, το ίδιο πιστεύουμε ότι είναι και οι άλλοι. Αν είμαστε συμπονετικοί, το ίδιο βλέπουμε και στο πρόσωπο των γύρω μας.
Αν δεν συμπαθείς τους ανθρώπους, αυτό λέει κάτι για σένα τον ίδιο και τον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι τους γύρω σου. Το πρόβλημα είναι η οπτική σου γωνία. Σε μία τέτοια περίπτωση μην προσπαθήσεις να αλλάξεις τους άλλους, δεν υπάρχει λόγος να εστιάσεις στους άλλους, αλλά στον ίδιο σου τον εαυτό. Αν αλλάξεις εσύ και γίνεις ο άνθρωπος που θέλεις να είσαι, θα αρχίσεις να βλέπεις και τους άλλους με μία εντελώς διαφορετική ματιά. Και αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να αλλάξει και ο τρόπος που συμπεριφέρεσαι σε όλες σου τις σχέσεις.
Οι σύγχρονες σχέσεις λόγω των έντονων ρυθμών ζωής και της έλλειψης προσωπικού χρόνου πλήττονται από το φαινόμενο της έλλειψης επικοινωνίας. Μία από τις μεγαλύτερες πηγές άγχους και ανασφάλειας είναι η αδυναμία μας να εκφράσουμε ξεκάθαρα τις σκέψεις μας, τα συναισθήματα και τις ανάγκες μας στο σύντροφό μας. Συνήθως περιμένουμε από τον άλλον να μαντέψει τις σκέψεις μας , να διαβάσει το μυαλό μας και να συμπεριφερθεί με τον τρόπο που προσδοκούμε. Όμως τις περισσότερες φορές αυτό δεν επιτυγχάνεται με αποτέλεσμα να νιώθουμε ότι κανείς δεν μας καταλαβαίνει και να αισθανόμαστε θυμό , απογοήτευση και απελπισία μέσα στη σχέση μας. Οι μεγαλύτερες κρίσεις και συγκρούσεις στις σχέσεις δημιουργούνται από την έλλειψη διαλόγου και την ανεπάρκεια κατανόησης του άλλου λόγω λανθασμένης μετάδοσης των προσωπικών μας μηνυμάτων.
Όπως ξέρουμε, η ανθρώπινη επικοινωνία δεν αποτελείται μόνο από τον προφορικό λόγο. Ένα πολύ μεγάλο μέρος της επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων γίνεται δια μέσου της γλώσσας του σώματος προφορικά μηνύματα που μας στέλλουν οι άλλοι. Σίγουρα αυτός είναι πολύ λίγος χρόνος για να δημιουργήσουμε μια καλή πρώτη εντύπωση που έχει τόση καθοριστική σημασία στην εξέλιξη μιας σχέσης. Και πρόκειται μάλιστα για τη μοναδική ευκαιρία για να δημιουργήσουμε μια καλή πρώτη εντύπωση. Επιπρόσθετα επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι όταν επικοινωνούμε με τους άλλους το μεγαλύτερο μέρος αυτών που θέλουμε να μεταφέρουμε, μεταδίδεται από μη προφορικά μηνύματα και από την έκφραση του προσώπου. Μόνο γύρω στο 7% του μηνύματος μεταδίδεται προφορικά με λέξεις. Το 37% της πρώτης εντύπωσης που σχηματίζουμε για κάποιον εξαρτάται από τον τόνο της φωνής του.
Μερικές ερωτήσεις που μας απασχολούν καθημερινά αναφορικά με τις σχέσεις μας είναι οι εξής:
Τι φταίει και δεν έχω σχέση;
Συνήθως οι λόγοι δεν είναι συνειδητοί: κρυφοί φόβοι, ανασφάλειες αλλά και ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τους άλλους, οι ''προκατασκευές'' μας, τα στερεότυπα μπορεί να μας εμποδίζουν, υπόγεια... ώστε είτε δεν βρίσκουμε σύντροφο, είτε συνδεόμαστε μ' ακατάλληλα πρόσωπα, είτε δεν καταφέρνουμε να διατηρήσουμε μια ικανοποιητική σχέση. Αν κάποιο από τα σενάρια αυτά επαναλαμβάνεται, τότε η αιτία βρίσκεται σε μας.
Αφού αγαπιόμαστε.. τι δεν πάει καλά;
Η αγάπη δεν είναι πάντα αρκετή από μόνη της, παρόλο που θα το θέλαμε. Η αλήθεια είναι πως οι ικανοποιητικές σχέσεις έχουν την τέχνη τους. Χρειάζεται να ξανά-μάθουμε ν' ακούμε, να συζητάμε ανοιχτά, να εκφράζουμε τις επιθυμίες μας, ν' αντέχουμε τη διαφορετικότητα, να εξελισσόμαστε μαζί με τον άλλο.
Νοιώθω μόνος μαζί με τους άλλους
Πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να κάνουν φίλους, να δημιουργήσουν στενότερες σχέσεις με τους άλλους, είτε όταν είναι με τους άλλους μοιάζει σαν να τους χωρίζει ''κάτι'', να νοιώθουν διαφορετικοί, ξεκομμένοι, μόνοι κι ας φοράνε το προσωπείο «όλα καλά». Συχνά οι ρίζες των δυσκολιών βρίσκονται στον τρόπο που μάθαμε να σχετιζόμαστε με τους άλλους από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας.
Η έλλειψη επικοινωνίας κι επαφής αντιμετωπίζεται;
Ναι! Συνήθως χρειάζεται να φτάσουμε σε μια κρίση ζωής ή σε σχέση με κάποιον άλλο για να τολμήσουμε να παραδεχτούμε πως στις δυσκολίες ή στις αποτυχίες στις σχέσεις μας (όσο αντικειμενικά δύσκολα κι αν είναι τα πράγματα) έχουμε μερίδιο στην ευθύνη άρα και στις δυνατότητες αλλαγής ή βελτίωσης. Ένα από τα κεντρικά θέματα στη ψυχοθεραπεία είναι συχνά οι ανθρώπινες σχέσεις, η βελτίωση τους και οι νέοι τρόποι διαχείρισης τους. Ένας στόχος που συνήθως πραγματοποιείται.
Τέλος , πρέπει να τονιστεί ότι είναι πολύ δύσκολο να βρούμε χαρακτηριστικά που προάγουν τις σχέσεις και να τυγχάνουν πρωταρχικής σημασίας και καθολικής αναγνώρισης. Ωστόσο, χωρίς να επικαλούμαστε καμία καθολικότητα, μπορούμε να καταλήξουμε σε μερικά ευρείας αποδοχής χαρακτηριστικά: την κατανόηση (τόσο του εαυτού όσο και του άλλου), "την άνευ όρων αποδοχή του άλλου", την αυθεντικότητα είτε προς τους άλλους είτε προς τον ίδιο μας τον εαυτό και την αυτοαντίληψη μας.
*η Γιώτα Ταμτάμη είναι ψυχολόγος, απόφοιτη τμήματος Ψυχολογίας Παν/μίου Κρήτης, Μ.Sc. Κοινωνιολογίας Παν/μίου Αιγαίου. Υπεύθυνη του προγράμματος Σχολές Γονέων στο νομό Λέσβου.
Εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο που βρίσκεται στην οδό Θεοδώρου Αλκαίου 6,πλησίον ναού Αγίου Ιωάννη Καλυβίτη, Μυτιλήνη
Τηλ. επικοινωνίας:6945199064
*Η Γιώτα Ταμτάμη αρθρογραφεί στο «htpps://www.lesvosreport.gr» κάθε Πέμπτη.
