Οι συλλογές τους είναι ανεκτίμητες. Αν βρεθείς εκεί, μην αμελήσεις μια επίσκεψη.
Aρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
Πλήρως ανακαινισμένο μετά από εργασίες σχεδόν επτά χρόνων, το Μουσείο Ηρακλείου εγκαινιάστηκε μόλις πρόσφατα και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μουσεία της Ελλάδας αλλά και του κόσμου. Σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Πάτροκλο Καραντινό, άρχισε να κτίζεται το 1937 –στη θέση όπου κάποτε βρισκόταν η καθολική μονή του Αγίου Φραγκίσκου, η οποία καταστράφηκε το 1856 από σεισμό– και παραδόθηκε το 1940 με την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Πάντρεμα ρυθμού Μπάουχαουζ με αισθητικές αναφορές στα ανάκτορα της Κνωσού, υπήρξε υπόδειγμα μοντερνιστικού στυλ στην εποχή του, αλλά τις τελευταίες δεκαετίες χρειάστηκε μια εκ βάθρων ανακαίνιση, ώστε να είναι αντάξιο των εξαιρετικών και μοναδικών εκθεμάτων του. Αυτά περιλαμβάνουν αντιπροσωπευτικά δείγματα από όλες τις περιόδους της κρητικής προϊστορίας και ιστορίας και καλύπτουν περίπου 5.500 χρόνια. Με αφετηρία τη Νεολιθική Εποχή και φτάνοντας μέχρι την ύστερη Ρωμαϊκή Εποχή, τέλη του 4ου αι. μ.Χ., το Μουσείο Ηρακλείου παρουσιάζει μια σειρά πλούσιων συλλογών μεγάλης σημασίας, οι οποίες καλύπτουν την Προανακτορική Εποχή, την Παλαιοανακτορική και τη Νεοανακτορική Περίοδο, την Υπομινωική και πρώιμη Γεωμετρική, τη Γεωμετρική και Ανατολίζουσα, μέχρι και ελληνορωμαϊκές αρχαιότητες.
H Παριζιάνα, π. 1500 Π.Κ.Ε/π.Χ., τοιχογραφία, Κνωσός
Αναπόδραστα, ο μινωικός πολιτισμός διατηρεί την εξέχουσα θέση στο μουσείο και περιλαμβάνει κεραμική, λιθοτεχνία, σφραγιδογλυφία, μικρογλυπτική, μεταλλοτεχνία και μνημειακή ζωγραφική που προέρχεται από ανάκτορα, επαύλεις αλλά και ταπεινότερους οικισμούς και ταφικά μνημεία. Είκοσι πέντε αίθουσες συνολικά σε δύο ορόφους που οφείλει κανείς να επισκεφθεί, αν βρεθεί στην Κρήτη, παρ' όλη την κοσμοσυρροή που παρατηρείται συχνά, ώστε να θαυμάσει τα εμβληματικά μινωικά εκθέματα, όπως ο μοναδικός στο είδος του, ξακουστός Δίσκος της Φαιστού, με την ιερογλυφική γραφή και τα ιδεογράμματα που δεν έχουν αποκωδικοποιηθεί, οι επιβλητικές θεές των Μινωιτών, γνωστές ως «θεές των όφεων», καθώς κρατούν στα χέρια τους φίδια, ντυμένες με την παραδοσιακή μινωική ενδυμασία. Επίσης, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα χρυσά κοσμήματα που βρέθηκαν σε μινωικές νεκροπόλεις, οι καθρέφτες με τις ελεφάντινες λαβές, οι ελεφάντινες χτένες, τα ξίφη με τις χρυσές λαβές, το ρυτό του ταύρου, οι περίφημες Μέλισσες από τα Μάλια, το δαχτυλίδι του Μίνωα, η Σαρκοφάγος της Αγίας Τριάδας (γραπτή ασβεστολιθική λάρνακα που συνδυάζει στοιχεία μινωικού και μυκηναϊκού πολιτισμού) και, φυσικά, οι περίφημες τοιχογραφίες, όπως εκείνη των ταυροκαθαψίων, διάσημη παγκοσμίως ως το πλέον αντιπροσωπευτικό δημιούργημα της Μινωικής Κρήτης.
Ανοιχτό καθημερινά, Δευτέρα 13:00-20:00, Τρίτη-Σάββατο 8:00-20:00, Κυριακή 8:00-15:00, 2810 279000-086-087
Αρχαιολογικό Μουσείο Πυθαγορείου Σάμου
Κολοσικός κούρος ύψους περίπου 5,50 μ., ιωνικής τέχνης. Πρώτο τέταρτο 6ου αιώνα π.Χ.
Ένα από τα εντυπωσιακότερα μουσεία της Ελλάδας, εγκαινιασμένο το 2010, είναι το Μουσείο του Πυθαγορείου της αρχαίας πόλης της Σάμου, που ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του μεγάλου μαθηματικού της αρχαιότητας. Το μουσείο περιέχει περισσότερα από 3.000 εκθέματα, που καλύπτουν χρονολογικά ολόκληρη την ιστορία του νησιού, το οποίο κάποτε υπήρξε ναυτική δύναμη της Μεσογείου, από την 5η χιλιετία π.Χ. μέχρι και τον 7ο αιώνα μ.Χ.. Η βόλτα ξεκινάει από το ισόγειο, με περιγραφή της ιστορικής πορείας της Σάμου κι ακολουθούν εξαιρετικά εκθέματα, τοποθετημένα με πρωτότυπο τρόπο. Άλλωστε, οι ανασκαφές εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξέλιξη, προσφέροντας συνεχώς σπουδαίες ανακαλύψεις. Να σημειώσουμε ότι στη Σάμο βρίσκεται το περίφημο «ευπαλίνειο όρυγμα», σήραγγα 1.000 μέτρων ανοιγμένη και από τις δύο πλευρές του βουνού για χρήση υδραγωγείου, που διαθέτει μία από τις σημαντικότερες κατασκευές αρχαίας μηχανικής. Τα εκθέματα του Πυθαγορείου είναι πάρα πολλά και μεγάλου ενδιαφέροντος, όπως και η μακρόχρονη ιστορία του νησιού που οι Ρωμαίοι μετέτρεψαν σε θέρετρο. Οι έξι κεφαλές Ρωμαίων αυτοκρατόρων αποδεικνύουν τη δυναμική παρουσία τους και την επιρροή τους εκεί. Ανάμεσά τους ένα μαρμάρινο άγαλμα του αυτοκράτορα Τραϊανού, ύψους 2,71 μ., αλλά και μαρμάρινα πορτρέτα του Αυγούστου και του Κλαύδιου. Ανάμεσα στα υπόλοιπα σπουδαία εκθέματα, θα βρείτε μία συλλογή αρχαϊκών στηλών, μία συλλογή νεκροδείπνων, κεραμική (9ος αιώνας π.Χ.-2ος αιώνας π.Χ.), μαρμάρινο καθιστό άγαλμα του Αιάκη, που στην επιγραφή του αναφέρεται ότι ο Αιάκης, πατέρας του Πολυκράτη, αφιέρωσε γύρω στο 540 π.Χ. στην Ήρα, από τα κέρδη που είχε από την πειρατεία. Επίσης, υπάρχει μεγάλη μαρμάρινη μνημειακή σαρκοφάγος στον τύπο ναόσχημου οικοδομήματος του δεύτερου μισού του 6ου αιώνα π.Χ., ένας κούρος αφιέρωμα του Λεύκειου στον Απόλλωνα, δείγμα εξαιρετικής τέχνης, καθώς και το εντυπωσιακό άγαλμα της Ιφιγένειας από λευκό και μαύρο μάρμαρο, αλλά και 27 αργυρά νομίσματα των ελληνιστικών χρόνων. Τα ευρήματα από τη γεωμετρική νεκρόπολη εκτίθενται σε μία αναπαράσταση ανασκαφής στο κέντρο του 1ου ορόφου, όπου αναδεικνύονται οι διαφορετικές εποχές, γεωμετρική, αρχαϊκή, ελληνιστική και ρωμαϊκή, ενώ μία γιγαντοοθόνη δείχνει αποσπάσματα της ανασκαφής της αρχαίας πόλης.
Ανοιχτό Τρίτη-Κυριακή, 9:00-16:00, 22730 61400 / 62811
Αρχαιολογικό Μουσείο Θάσου
Μαρμάρινο σύμπλεγμα που απεικονίζει την Αφροδίτη καθισμένη στη ράχη ενός δελφινιού (2ος-1ος αιώνας π.Χ.)
Άνοιξε ανακαινισμένο και με νέες πτέρυγες το 2010 και σήμερα θεωρείται το σημαντικότερο μουσείο της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Τα 1.700 ευρήματα που εκτίθενται στις αίθουσές του είναι αποτέλεσμα της μακρόχρονης παρουσίας της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής (1911-1981) αλλά και της ελληνικής. Μπαίνοντας στον προαύλιο χώρο, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να δει μαρμάρινες σαρκοφάγους, βωμούς, μυλόπετρες, πιεστήρια και γλυπτά που αποδεικνύουν τη μεγάλη παραγωγή μαρμάρου του νησιού, ενώ ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό από δάπεδο ρωμαϊκής έπαυλης κοσμεί τον χώρο που οδηγεί στην κεντρική είσοδο του μουσείου. Στο εσωτερικό, ένας εντυπωσιακός κούρος της Αρχαϊκής Εποχής ύψους 3,50 μέτρων, ημιτελές γλυπτό του 600 π.Χ. που αναπαριστά έναν νέο γυμνό άνδρα να κρατά ένα κριάρι που βρέθηκε στο Πύθιο, υποδέχεται τους επισκέπτες. Τα εντυπωσιακά εκθέματα, τοποθετημένα σε 32 προθήκες, αφηγούνται την ιστορία ενός νησιού όπου η ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα ξεκινάει από τη Νεολιθική Εποχή. Αποικήθηκε από Παριανούς το 680 π.Χ. και έμελλε, χάρη στον πλούτο του, να εξελιχθεί σε ένα από τα σημαντικότερα ελληνικά νησιά. Στη σπονδυλωτή μορφή του μουσείου, που διαθέτει 16 θεματικές αίθουσες, παρακολουθεί κανείς συνολική παρουσίαση της κατοίκησης της Θάσου από τα προϊστορικά χρόνια (οι πρώτες εγκαταστάσεις χρονολογούνται την Εποχή του Χαλκού, 3500-1500 π.Χ.) μέχρι τη Ρωμαϊκή Εποχή και τα βυζαντινά χρόνια. Έτσι, δίνεται έμφαση στην παρουσίαση της κεραμικής της Εποχής του Σιδήρου (διακοσμημένα χειροποίητα αγγεία), των βραχογραφιών (γραπτές, χαρακτές ή ανάγλυφες απεικονίσεις σε τοιχώματα σπηλαίων ή βράχων), των ανθρωπόμορφων στηλών που βρέθηκαν εντοιχισμένες στους περίβολους της Σκάλας Σωτήρος και αποτελούν από τα αρχαιότερα μνημειακά γλυπτά της προϊστορικής Ευρώπης, αλλά και των παραγωγικών δραστηριοτήτων της ίδιας περιόδου (οστέινα και λίθινα εργαλεία αλιείας, γεωργίας, κτηνοτροφίας). Επίσης, βλέπει κανείς ευρήματα μεγάλων νεκροταφείων της ύστερης περιόδου του Χαλκού και της πρώιμης του Σιδήρου και ταφικά έθιμα. Υπάρχει αναπαράσταση σπιτιού της Ύστερης Εποχής του Χαλκού αλλά και λιθόκτιστος τάφος της Εποχής του Σιδήρου. Σχέδια, φωτογραφίες και τρισδιάστατες αναπαραστάσεις ρίχνουν φως στη μορφή και την εξέλιξη των οικισμών της Θάσου. Ανάμεσα στα κυριότερα εκθέματα συμπεριλαμβάνονται ένα κυκλαδικό πινάκιο με παράσταση του ήρωα Βελλεροφόντη πάνω στον φτερωτό Πήγασο ενάντια στη Χίμαιρα (7ος αι. π.Χ.), κεφάλι Διονύσου από υπερφυσικό άγαλμα, μαρμάρινο σύμπλεγμα Αφροδίτης στη ράχη δελφινιού (2ος-1ος αι. π.Χ.), χάλκινο νόμισμα Θασίων με Ηρακλή τοξότη του 4ου αιώνα π.Χ., χρυσό διάδημα με έντυπη διακόσμηση φυτικών μοτίβων, μέλισσας και κεφάλι γοργόνας, κεφάλι Αλέξανδρου και, τέλος, ανάμεσα στους Ρωμαίους αξιωματούχους, ένας ανδριάντας του Αδριανού (130 π.Χ.), απόδειξη ότι εκτιμήθηκε και αγαπήθηκε και στη Θάσο. Ολοκληρώνοντας ο επισκέπτης την περιήγησή του, από το υπερώο μπορεί να δει το πίσω μέρος του υπερμεγέθους κούρου της εισόδου.
Ανοιχτό καθημερινά εκτός Δευτέρας 8:00-20:00, 25930 22180
Μουσείο Προϊστορικής Θήρας
Η τοιχογραφία των πιθήκων στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας. Από το βιβλίο «Οι τοιχογραφίες της Θήρας»
Το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας στεγάζεται στα Φηρά, σε ένα σύγχρονο κτίριο με στοιχεία κυκλαδικού στυλ. Εγκαινιάστηκε το 2000 και θεωρείται προέκταση του αρχαιολογικού χώρου του Ακρωτηρίου. Χάρη στην ανέγερσή του επεστράφησαν στον τόπο τους τα περισσότερα ευρήματα που φιλοξενούνταν για πολλά χρόνια στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα.
Χωρισμένο σε τέσσερις ενότητες, ταξιδεύει τον επισκέπτη στην 5η χιλιετία π.Χ., όταν άρχισε να κατοικείται η Θήρα, διαπερνάει τη μεγάλη ακμή της κατά τον 17ο αι. π.Χ. και φτάνει μέχρι τη μεγάλη έκρηξη του 1650 π.Χ., οπότε ο οικισμός καλύφθηκε από τέφρα, ενταφιάζοντας αλλά συγχρόνως «παγώνοντας» έναν ολόκληρο πολιτισμό, δημιουργώντας μια αιγαιοπελαγίτικη Πομπηία. Η πρώτη ενότητα είναι αφιερωμένη στην ιστορία των ανασκαφών στη Θηρασιά και στο Ακρωτήρι, οι οποίες ξεκίνησαν τέλη του 19ου αι., αλλά και στον αρχαιολόγο Σπυρίδωνα Μαρινάτο, ο οποίος ηγήθηκε των ανασκαφών από το 1967 και εμπνεύστηκε τη δημιουργία του μουσείου. Η δεύτερη ενότητα παρουσιάζει τη γεωλογία της Θήρας, την ηφαιστειακή της δραστηριότητα, η οποία φαίνεται να ξεκίνησε 1,5 εκατομμύρια χρόνια πριν, και εκθέματα-απολιθώματα που αποδεικνύουν ότι ακόμα και 50.000 χρόνια πριν η Μεσόγειος είχε ίδιο κλίμα, την ίδια χλωρίδα και πανίδα. Η τρίτη ενότητα περιλαμβάνει δείγματα πολιτισμού της Νεολιθικής Περιόδου (4500 π.Χ.) και φτάνει μέχρι τον πρώτο μεγάλο σεισμό, αρχές του 17ου αι. π.Χ. (Υστεροκυκλαδική Περίοδος), στοιχεία που δείχνουν ότι η Θήρα υπήρξε σημαντικό πέρασμα του Αιγαίου, καθώς ποικιλία πολιτισμών άφησε τα ίχνη της με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Τέλος, στην τέταρτη ενότητα περιλαμβάνονται τα σπουδαιότερα ευρήματα που αποδεικνύουν ότι μετά τον πρώτο σεισμό η Θήρα άκμασε ακόμα περισσότερο. Αναπόφευκτα, αυτή η ενότητα αποτελείται από επτά υποενότητες: «Ένα αστικό κέντρο», «Μια αναδυόμενη γραφειοκρατία», «Τοιχογραφίες: μια μνημειώδης τέχνη», «Κεραμική: αφθονία και πολυτέλεια», «Από τη θηραϊκή αγγειογραφία στη θηραϊκή τοιχογραφία», «Κοσμήματα: η λαμπρότητα στην εμφάνιση» και «Ένα κοσμοπολίτικο λιμάνι της Εποχής του Χαλκού».
Ανάμεσα στα μοναδικά εκθέματα του μουσείου βρίσκει κανείς δείγματα νεολιθικής κεραμικής, πρωτοκυκλαδικά ειδώλια και αγγεία, πρωτοκυκλαδική κεραμική, αλλά εκείνα που ξεχωρίζουν είναι τα ευρήματα από το Ακρωτήρι, που ήδη είχε εξελιχθεί σε αστικό κέντρο μεγάλης ακμής, όταν το ηφαίστειο το έθαψε κάτω από τόνους λάβας. Στα σπίτια και στους δημόσιους χώρους βρέθηκε πληθώρα αντικειμένων όπως τα άφησαν οι ιδιοκτήτες τους την ώρα της καταστροφής. Είδη οικοσκευής, χάλκινα σκεύη, εργαλεία και όπλα, αντικείμενα που μαρτυρούν τη δεξιοτεχνία στη μεταλλοτεχνία, ενώ μοναδικά είναι τα γύψινα εκμαγεία επίπλων.
Από τα πιο εντυπωσιακά εκθέματα είναι αναμφίβολα τα τοιχογραφικά σύνολα και αποσπάσματα άλλων, που βρέθηκαν σε ιδιωτικά και δημόσια κτίρια της πόλης του Ακρωτηρίου: η τοιχογραφία Γυναικών και Παπύρων, η τοιχογραφία της άνοιξης με τα ερωτοτροπούντα χελιδόνια, η τοιχογραφία των πιθήκων, ο Αφρικανός, πτηνά, φυτικά θέματα. Όλα είναι εξαιρετικής σημασίας, γιατί μας δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για τη ζωή και το περιβάλλον. Ο επισκέπτης βλέπει και την τεχνική κατασκευής τους, καθώς εκτίθενται χαρακτηριστικά αγγεία με ίχνη χρώματος, κομμάτια χρωστικών ουσιών και εξαρτήματα. Το πιο σημαντικό έκθεμα, όμως, είναι ένα χρυσό ειδώλιο αιγάγρου, εξαιρετικής ομορφιάς. Εφόσον οι ανασκαφές συνεχίζονται και η θηραϊκή γη αποκαλύπτει συνεχώς τους θησαυρούς της, δεν αποκλείεται τα επόμενα χρόνια να βγουν στο φως αντικείμενα ακόμα μεγαλύτερης σημασίας και ομορφιάς και να τοποθετηθούν στις προθήκες του μουσείου.
Ανοιχτό κάθε μέρα εκτός Τρίτης, 8:00-15:00, 22860 25405/23217
Αρχαιολογικό Μουσείο Δήλου
Κολοσσικοί Λέοντες. Παριστάνονται μισοκαθισμένοι στα πίσω πόδια, με μικρό κεφάλι και στόμα ανοιχτό. Βρίσκονταν σε ισοπεδωμένο άνδηρο στα δυτικά της Ιερής Λίμνης, στραμμένοι προς τα ανατολικά, ατενίζοντας την Ιερή Λίμνη με το Φοίνικα, όπου είδε το φως ο Απόλλων. Επρόκειτο για αφιέρωμα Ναξίων. Τέλος 7ου αι.π.Χ.
Η νήσος της Δήλου, όπου σύμφωνα με τη μυθολογία γεννήθηκαν οι δύο δίδυμοι θεοί του φωτός, ο Απόλλωνας-ήλιος και η Άρτεμις-σελήνη, αποτελούσε στην αρχαιότητα τόπο ιερό, όπου κτίστηκε το Απολλώνιο Ιερό, ενώ παράλληλα θεωρούνταν και το ενεργειακό επίκεντρο γύρω από το οποίο εκτείνονταν οι Κυκλάδες. Εκεί φυλασσόταν το ταμείο της Δηλιακής Συμμαχίας, μέχρι ο Περικλής να το μεταφέρει στην Ακρόπολη της Αθήνας, κι εκεί άκμασε το δουλεμπόριο ολόκληρης της Μεσογείου τα χρόνια της μακεδονικής ηγεμονίας, σε σημείο τέτοιο, ώστε να καταστεί το πρώτο πολυεθνικό λιμάνι της αρχαιότητας. Ήταν όμως μετά το 166 π.Χ., τα ελληνιστικά χρόνια, όταν κηρύχτηκε ελεύθερο λιμάνι χωρίς δασμούς, προσφέροντας στο νησί τέτοια ώθηση, που του επέτρεψε να φτάσει στη μεγαλύτερη ακμή του, συγκεντρώνοντας τρομερό πλούτο. Τότε ακριβώς ήταν που έγινε διάσημη η Δήλος ως «maximum emporium totius orbis terrarium» («το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της οικουμένης»), αρχές του 1ου αιώνα π.Χ., όταν αριθμούσε 30.000 κατοίκους όλων των εθνοτήτων και διακινούσε περί τους 750.000 τόνους εμπορευμάτων ετησίως. Αυτή η ευμάρεια έφερε στο νησί τους καλύτερους τεχνίτες, γλύπτες, οικοδόμους και ψηφωτές για να χτίσουν και να διακοσμήσουν τις επαύλεις των πλούσιων Ρωμαίων και Ελλήνων εμπόρων και εφοπλιστών, αλλά ήταν κι αυτή που προκάλεσε τον φθόνο πολλών, με αποτέλεσμα να λεηλατηθεί δύο φορές και εν τέλει να παρακμάσει.
Αφού τους επόμενους αιώνες λεηλατήθηκε από Βυζαντινούς, Σλάβους και Σαρακηνούς, για πολλά χρόνια τα υλικά των αρχαίων σπιτιών τροφοδοτούσαν τους κατοίκους των γύρω νησιών για το κτίσιμο των δικών τους καταλυμάτων. Παρ' όλα αυτά, κάτω από τα αρχαία ερείπια κρύβονταν μοναδικά ευρήματα κι έτσι το 1872 η Γαλλική Σχολή Αθηνών ξεκίνησε ανασκαφές για να τα φέρει στο φως. Σήμερα η Δήλος, μήκους 5 χιλιομέτρων και πλάτους 1.300 μέτρων, είναι το μεγαλύτερο «ανοιχτό μουσείο» της Ελλάδας, με απομεινάρια κατοικιών, δρόμων, δημόσιων κτιρίων και αμέτρητων έργων υψηλής τέχνης και αποτελεί προστατευμένη τοποθεσία παγκόσμιας κληρονομιάς της UΝΕSCΟ. Βρίσκεται μόλις δύο ναυτικά μίλια από τη Μύκονο.
Ο αρχαιολογικός χώρος της Δήλου. Φωτογραφία του Michel Gidon από το βιβλίο Le soleil se lève en Grèce
Το Μουσείο της Δήλου άνοιξε το 1904 από την Αρχαιολογική Εταιρεία εν Αθήναις, επεκτάθηκε το 1931 και ξανά το 1972. Είναι ένα κτίριο μιας άλλης εποχής, σαν να σε ταξιδεύει στα χρόνια του Μεσοπολέμου, και όσο δεν ανεγείρεται το νέο μουσείο που οι μακέτες του έχουν ήδη δημοσιευτεί, είναι σαν ένα απομεινάρι λίγο μεταγενέστερο των υπολοίπων του μικρού νησιού. Όπως και να 'χει, πάντως, διαθέτει από τις ομορφότερες συλλογές αρχαιοελληνικών γλυπτών και συμπληρώνει τον εξωτερικό αρχαιολογικό χώρο της Δήλου. Συγκεντρώνει τα ευρήματα σχεδόν ενός αιώνα ανασκαφών της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής. Τα σημαντικότερα γλυπτά καλύπτουν την περίοδο από την Αρχαϊκή έως τη Ρωμαϊκή Εποχή. Στις εννέα αίθουσές του, που ακολουθούν χρονικές και θεματικές ενότητες, ξεχωρίζουν οι κούροι από ναξιώτικο μάρμαρο, οι κόρες με αέρινα πεπλοφόρα ενδύματα, τα θαυμάσια γλυπτά από το ιερό του Δωδεκαθέου (Άρτεμις με λεοντή, Απόλλων Κιθαρωδός και άλλα), ένα υπέροχο σύμπλεγμα από τον ναό των Αθηναίων που παριστάνει την αρπαγή της Αθηναίας Ωρείθυιας από τον βασιλιά της Θράκης, Βορέα, μια κεφαλή Ερμού από την αγορά των Κομπεταλιαστών, πλήθος αγαλμάτων από τον χώρο του Θεάτρου, μια εκπληκτικής ομορφιάς Άρτεμις που σκοτώνει ελάφι, επιτύμβια αγάλματα και στήλες (7ος-1ος αι. π.Χ.), αγγεία (3η χιλιετία-1ος αι. π.Χ.), ειδώλια (2ος-1ος αι. π.Χ.), κοσμήματα και μικροαντικείμενα (2ος-1ος αι. π.Χ.).
Επίσης, ένα πλακίδιο από ελεφαντόδοντο με ανάγλυφη παράσταση Μυκηναίου πολεμιστή που βρέθηκε στο Αρτεμίσιο, κορμός κούρου από το Ιερό του Απόλλωνα, αγάλματα του Διοσκουρίδη και της συζύγου του Κλεοπάτρας, ζεύγος Αθηναίων που κατοικούσε στη Δήλο και βρέθηκε στην οικία τους, στη συνοικία του Θεάτρου, άγαλμα του Απόλλωνα στον τύπο του Λυκείου Απόλλωνος του Πραξιτέλους, κορινθιακό αλάβαστρο-αγγείο με παράσταση Ποτνίας Θηρών μεταξύ δύο κύκνων και αρχαϊκή κόρη με πέπλο ζωσμένο στη μέση που βρέθηκε στο Ιερό του Απόλλωνα και θεωρείται από τα παλαιότερα σωζόμενα έργα μεγάλης πλαστικής τέχνης. Πρωτίστως, όμως, θαυμάζει κανείς τις αποτοιχισμένες εντυπωσιακές τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά δάπεδα, από τα σημαντικότερα στον ελλαδικό χώρο, όπως είναι ο εξωτερικός τοίχος ενός σπιτιού της συνοικίας Σκαρδανά, όπου παριστάνεται ο Ηρακλής, δύο πυγμάχοι και ανδρική μορφή που παίζει αυλό ή σάλπιγγα. Γενικότερα, η πληθώρα των ευρημάτων από την καθημερινή ζωή (εργαλεία, οικιακά σκεύη, βάρη και ζυγαριές, ειδώλια και αγαλμάτια, κοσμήματα, σφραγίδες, πλήθος κεραμικά σε μεγάλη ποικιλία, σκύφη, λύχνοι, διακοσμημένα αγγεία από τις Κυκλάδες, τη Ρόδο και την Ιωνία) αποδεικνύει τη μεγάλη ευμάρεια της νήσου. Ένας απαράμιλλος αρχαίος κοσμοπολιτισμός απέναντι από το «νησί των ανέμων».
Ανοιχτό καθημερινά, όσο επιτρέπεται η πρόσβαση πλοίων στο νησί, 8:00-17:00, Σάββατο 8:00-15:00, 22890 22259
Αρχαιολογικό Μουσείο Λήμνου
Το κτίριο στο οποίο στεγάζεται το Μουσείο της Λήμνου
Στεγάζεται σε ένα κτίριο του 19ου αιώνα, το οποίο επί οθωμανικής εποχής αποτελούσε το Διοικητήριο της Μύρινας. Δεν ήταν παρά το 1956 που επισκευάστηκε πρώτη φορά, για να μετατραπεί σε μουσείο ώστε να εκτεθούν τα ευρήματα της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής από την Πολιόχνη, το Καβείριο και την Ηφαιστεία, τα οποία στη διάρκεια της Κατοχής είχαν μεταφερθεί για περισσότερη ασφάλεια στη Μυτιλήνη και την Αθήνα και επαναπατρίστηκαν το 1961. Άλλα εκθέματα περιλαμβάνουν ευρήματα από τις ανασκαφές της Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στη Μύρινα και ιδιωτικές συλλογές αλλά και αρχαιότητες της Ίμβρου, τις οποίες ο επίσκοπος του νησιού πρόλαβε και φυγάδευσε στην Αθήνα πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Η σημερινή αποκαταστημένη μορφή του μουσείου διεκπεραιώθηκε μεταξύ 1990 και 1993, όταν άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό. Με μια πανέμορφη αυλή στην περιοχή Ρωμαίικος Γιαλός, σε μικρή απόσταση από το Κάστρο, καθώς γειτνιάζει με τον προϊστορικό χώρο της Μύρινας, είναι σαν να αποτελεί ενιαία αρχαιολογική τοποθεσία. Τα εκθέματα παρουσιάζουν την ιστορική διαδρομή του νησιού από τη Χαλκολιθική Εποχή έως τη Ρωμαιοκρατία και τη μεσαιωνική περίοδο. Τεκμηριωμένο εποπτικό υλικό με χρονολογική σειρά και θεματικές ενότητες βοηθάει τον επισκέπτη να παρακολουθήσει την αφήγηση της ιστορίας της Λήμνου και να κατανοήσει τη σημασία της στο βόρειο Αιγαίο αλλά και σε σχέση με τα μικρασιατικά παράλια.
Τα κυριότερα εκθέματα, λοιπόν, της προϊστορικής Λήμνου προέρχονται από τις ανασκαφές της Πολιόχνης, της Μύρινας και του Κουκονησίου, ενώ τα γλυπτά, οι επιτύμβιες στήλες και οι επιγραφές τόσο από τη Λήμνο όσο και από την Ίμβρο: εξαιρετικά πρωτολημνιακά αγγεία από το Καβείριο, ταφικά κτερίσματα και αναθήματα από το Ιερό της Μεγάλης Θεάς στην Ηφαιστεία, ειδώλια σφιγγών και σειρήνων του 8ου, 7ου και 6ου αι. π.Χ.. Εξίσου σημαντικά είναι και τα περίτμητα ειδώλια μουσικών με κιθάρα και ένας θυσιασμένος νεαρός ταύρος από το Ιερό της Αρτέμιδος στον Αυλώνα. Επίσης, υπάρχουν περισσότερα εκθέματα, επίσης κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, και, τέλος, μια θεματική ενότητα εργαστηρίων κεραμικής της Μύρινας και της Ηφαιστείας των ελληνιστικών χρόνων, με κεραμικούς τροχούς, μήτρες ανάγλυφων σκύφων και ειδωλίων, σφραγίδες και σκεύη καθημερινής χρήσης.
Καθημερινά εκτός Δευτέρας, 8:30-15:00, 22540 22990
Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου
Κεφαλή Ηλίου. Ελληνιστική περίοδος, Μέσα 2ου - τέλη 2ου αι. π.Χ.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ρόδου στεγάζεται στο μεσαιωνικό, γοτθικού ρυθμού με αναγεννησιακά στοιχεία κτίριο του μεγάλου Νοσοκομείου των Ιπποτών. Η οικοδόμησή του επάνω στα ερείπια ρωμαϊκού κτιρίου ξεκίνησε το 1440 από τον Μεγάλο Μάγιστρο Ντε Λαστίκ, με χρήματα που άφησε πεθαίνοντας ο προκάτοχός του Φλουβιανός, αλλά ολοκληρώθηκε 49 χρόνια αργότερα από τον Μάγιστρο Ντ' Ομπισόν. Η μόνιμη συλλογή αποτελείται από ευρήματα ανασκαφών της ιταλοκρατίας στη Ρόδο και των υπόλοιπων Δωδεκανήσων και περιλαμβάνει μυκηναϊκά κοσμήματα, αγγεία και μικροαντικείμενα από ταφικά σύνολα της Ιαλυσίας και της Καμίρου από τη Γεωμετρική ως την Κλασική Περίοδο, γλυπτά της Κλασικής και της Ελληνιστικής Περιόδου και ροδιακά ελληνιστικά νομίσματα. Στην αυλή το βλέμμα παγιδεύει ένα καθιστό λιοντάρι με κεφάλι ταύρου και μπροστά του ένα ψηφιδωτό δάπεδο από την παλαιοχριστιανική βασιλική της Αρκάσας στην Κάρπαθο. Μπαίνοντας στη μεγάλη αίθουσα των ασθενών, εκτίθενται ανάγλυφες επιτύμβιες πλάκες των ιπποτών, ιπποτικά εμβλήματα και μία ρωμαϊκή σαρκοφάγος που χρησιμοποιήθηκε ως τάφος του Μεγάλου Μαγίστρου Κορνεγιάν, ενώ στη μεσαιωνική τραπεζαρία έχουν τοποθετηθεί ανάγλυφες επιτύμβιες στήλες της Ύστερης Αρχαιότητας από τη Νίσυρο.
Άλλα σημαντικά εκθέματα από την Αρχαϊκή έως τη Ρωμαϊκή Περίοδο είναι οι δύο κούροι και το περιρραντήριο από την Κάμιρο, τα οποία βρίσκονται σε αίθουσα η οποία αρχικά χρησιμοποιούνταν ως μαγειρείο του Νοσοκομείου των Ιπποτών. Στο αίθριο του μουσείου, το οποίο έχει επιστρωθεί με ψηφιδωτό δάπεδο επίσης από την Αρκάσα της Καρπάθου, εκτίθενται γλυπτά, όπως το άγαλμα Νίκης, ανάγλυφες στήλες Ελληνιστικής Περιόδου και μια αναπαράσταση επιτύμβιου ναΐσκου με τρόπαιο. Στις αίθουσες που ακολουθούν το αίθριο παρουσιάζονται γλυπτά των ελληνιστικών χρόνων, όπως το υπερφυσικού μεγέθους άγαλμα «αιδουμένης» Αφροδίτης, το κολοσσικό κεφάλι Ηλίου, αντιπροσωπευτικό έργο του ροδιακού μπαρόκ, και ρωμαϊκό πορτραίτο του ποιητή της Νέας Κωμωδίας, Μενάνδρου. Στις δεκαπέντε αίθουσες της βόρειας και δυτικής πλευράς του ορόφου φιλοξενούνται ταφικά σύνολα από τον 9ο ως τον 4ο αι. π.Χ., από τις νεκροπόλεις της αρχαίας Ιαλυσίας και της Καμίρου, από τα οποία ξεχωρίζουν αμφορείς με παραστάσεις ζώων και κύλικες Βρουλιάς, προϊόντα ροδιακών εργαστηρίων της Αρχαϊκής Περιόδου. Επίσης, μελανόμορφα και ερυθρόμορφα αγγεία του 6ου, 5ου και 4ου αι. π.Χ. αλλά και κοσμήματα της Μυκηναϊκής Περιόδου και θησαυρός ροδιακών αργυρών νομισμάτων της ελληνιστικής εποχής.
Ανοιχτό καθημερινά 8:00-19:45, 22413 65256
Αρχαιολογικό Μουσείο Μήλου
Η διάσημη «Kυρά της Φυλακωπής»
Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Μήλου βρίσκεται στην Πλάκα και στεγάζεται σε νεοκλασικό κτίριο του Ερνέστου Τσίλερ χτισμένο το 1870. Μπαίνοντας στην κεντρική του αίθουσα ο επισκέπτης συναντάει αντίγραφο της περίφημης Aφροδίτης της Μήλου, κατασκευασμένο στα εργαστήρια του Μουσείου του Λούβρου, όπου άλλωστε βρίσκεται το αυθεντικό. Το μικρό αλλά καλαίσθητο μουσείο περιλαμβάνει συλλογή γλυπτών και ανάγλυφων, συλλογή οψιδιανού και συλλογή επιγραφών. Από τα πρώτα εκθέματα, είναι ένας ταφικός πίθος του 6ου αι. π.X., ένα άγαλμα ιματιοφόρου του 3ου αι. π.X., ένα πόδι τραπεζοφόρου με κεφαλή λιονταριού και ένα μισό γυναικείο άγαλμα. Στις προθήκες παρουσιάζονται ευρήματα από τη Φυλακωπή, τα Νύχια και το Δεμεναγάκι, όπως και κομμάτια οψιδιανού, εργαλεία, απολεπίσματα, μαχαιρίδια, αιχμές βελών και δοράτων. Τα υπόλοιπα από τα σημαντικά εκθέματα προέρχονται κυρίως από ανασκαφές της αρχαίας Φυλακωπής και περιλαμβάνουν προϊστορικά ευρήματα από την 5η χιλιετία ως το τέλος της 2ης χιλιετίας π.Χ., αγγεία με ζωγραφισμένα κρίνα, ειδώλια, έναν πώρινο βωμό από το ιερό της Φυλακωπής, μικρή συλλογή μαρμάρινων πρωτοκυκλαδικών ειδωλίων, ανάμεσά τους και τη διάσημη «Kυρά της Φυλακωπής». Επίσης, γεωμετρικά, αρχαϊκά, κλασικά, ελληνιστικά και ρωμαϊκά αντικείμενα, νομίσματα, εργαλεία και χρηστικά αντικείμενα, όπως γυάλινα και πήλινα αγγεία, χάλκινα αγαλματίδια του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ. Τέλος, ευρήματα από την αρχαία πόλη του Κλήματος, γλυπτά Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής Περιόδου όπως το ερμαϊκό άγαλμα του Μάριου Τρόφιμου και το επιτύμβιο ανάγλυφο νέου με υπηρέτη του 3ου αιώνα π.Χ., μαρμάρινα αναθηματικά και πλάκες με το αρχαϊκό μηλιακό αλφάβητο που αποτελούνταν από 21 γράμματα.
Ανοιχτό καθημερινά εκτός Δευτέρας, 8:00-15:00, 22870 28026
Αρχαιολογικό Μουσείο Νισύρου
Αρχαιολογικό Μουσείο Νισύρου
Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νισύρου στο Μανδράκι είναι δημιούργημα της πρωτοβουλίας των αδελφών Γιαννίδη, με χρήματα των οποίων ανεγέρθηκε το κτίριο που το στεγάζει και παραχωρήθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού το 2001. Συμπεριλαμβάνει ευρήματα από την προϊστορική εγκατάσταση στην ηφαιστειογενή νησίδα Γυαλί, απέναντι από τη Nίσυρο, τα οποία χρονολογούνται την Tελική Nεολιθική Περίοδο της 4ης χιλιετίας π.X., όπου οι ανασκαφές αποκάλυψαν ένα ακέραιο νεολιθικό κτίσμα ελλειψοειδούς σχήματος, λείψανα άλλων κτισμάτων, καθώς και νεκροταφείο.
Επίσης, εκτίθενται πλούσια ευρήματα από τη νεκρόπολη της αρχαίας πόλης, τα οποία χρονολογούνται από την Αρχαϊκή, Κλασική και Ελληνιστική Περίοδο. Oι παλαιότερες ταφές 7ου και 6ου αιώνα π.X. είναι καύσεις ενηλίκων, ενώ οι ελάχιστες ταφές σε πήλινους πίθους ανήκουν σε παιδιά. Υπάρχουν επίσης πλούσια κεραμικά ευρήματα, κυρίως επίπεδα πινάκια διακοσμημένα με ζωντανές γραπτές παραστάσεις, τα οποία ανήκουν σε χαρακτηριστικό ρυθμό της ανατολικής Δωρίδας. Καθώς κατά τον 4ο αιώνα π.X. η Νίσυρος έτυχε μεγάλης ακμής, το εκτεταμένο νεκροταφείο της, στην περιοχή του Αγίου Γιάννη έχει αποκαλύψει ενταφιασμούς όχι μόνο σε μεγάλους πήλινους πίθους αλλά και σε πήλινες σαρκοφάγους με άφθονα κτερίσματα, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν ερυθρόμορφα αγγεία, τα περισσότερα εισηγμένα από την Aττική, πολλά πήλινα ειδώλια και λιγοστά κοσμήματα. Επίσης, λίγα γλυπτά, με χαρακτηριστικότερα το κάτω τμήμα επιτύμβιου ανάγλυφου με παράσταση καθιστής γυναίκας του τέλους του 5ου αιώνα. π.X. και βάση πολεμικού αναθήματος με ανάγλυφη απεικόνιση στρατιωτικής εξάρτυσης του 2ου αιώνα π.X., επιγραφές, ανάμεσα στις οποίες ψηφίσματα, τιμητικές επιγραφές, αναθηματικές επιγραφές στις κύριες θεότητες του νησιού, ενεπίγραφες βάσεις αγαλμάτων και επιτύμβιες στήλες.
Το μουσείο συμπεριλαμβάνει ευρήματα από την παλαιοχριστιανική, βυζαντινή και μεταβυζαντινή Νίσυρο. Παλαιοχριστιανικά κιονόκρανα του 5ου και 6ου αιώνα μ.Χ., απεικόνιση του μεσοβυζαντινού τέμπλου από το καθολικό της Παναγίας Σπηλιανής, τμήματα τοιχογραφιών από τις βυζαντινές εκκλησίες, του νησιού, εποπτικό υλικό σχετικό με τις σημαντικότερες εκκλησίες, τα ιπποτικά κάστρα και τις φορητές εικόνες μεταβυζαντινών εκκλησιών της Νισύρου.
Ανοιχτό καθημερινά εκτός Δευτέρας, 8:00-15:00, 22420 31348
Αρχαιολογικό Μουσείο Νάξου
Το ψηφιδωτό στην οροφή του Μουσείου Νάξου
Το επιβλητικό πενταώροφο κτίριο στο οποίο στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Νάξου αποτελεί μνημείο αρχιτεκτονικής της περιόδου της φραγκοκρατίας. Χτίστηκε τον 17ο αιώνα και ακολουθεί τη διαδρομή του φραγκικού τείχους, περιλαμβάνοντας δύο από τους πύργους του, και προοριζόταν για σχολή Ιησουιτών. Τέλη του 19ου αιώνα-αρχές του 20ού κατέληξε εμπορική σχολή όπου φοίτησε και ο Νίκος Καζαντζάκης. Ως μουσείο άρχισε να λειτουργεί το 1973 για να στεγάσει τα αναρίθμητα ευρήματα που χρονολογούνται από τα νεότερα νεολιθικά έως τα παλαιοχριστιανικά χρόνια και που η αρχαιολογική σκαπάνη φέρνει συνεχώς στο φως, από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι σήμερα.
Πλούσιος τόπος ανέκαθεν η Νάξος, έπαιξε από τους προϊστορικούς χρόνους σημαντικό ρόλο στις Κυκλάδες, καθώς ήταν και το μεγαλύτερο νησί ανάμεσά τους. Δείγματα κεραμικής και πήλινα ειδώλια από τους αρχαϊκούς, τους κλασικούς και τους ελληνιστικούς χρόνους αποτελούν τα ενδιαφέροντα εκθέματα του μουσείου, όπως και κεραμικά και γυάλινα αγγεία ρωμαϊκής εποχής. Ανάμεσα στις συλλογές περιλαμβάνονται και εξαιρετικά μαρμάρινα ειδώλια της Πρωτοκυκλαδικής Περιόδου (3200-2300 π.Χ.), αγγεία της Μυκηναϊκής του τέλους της 2ης χιλιετίας π.Χ. αλλά και της Γεωμετρικής Περιόδου του 9ου και 8ου αιώνα π.Χ., αποκτήματα που συγκρίνονται με αντίστοιχα άλλων σπουδαίων μουσείων. Εκτός των εκθεμάτων του μουσείου, ο επισκέπτης αξίζει να ανέβει στην ταράτσα του κτιρίου για να θαυμάσει το ψηφιδωτό δάπεδο που απεικονίζει γυναικεία μορφή να ιππεύει θαλάσσιο τέρας.
Ανοιχτό καθημερινά εκτός Δευτέρας, 8:30-15:00, 22850 22725
Πηγή: lifo.gr
