Προδιαθεσικοί παράγοντες για να προκληθεί εξωτερική ωτίτιδα είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, το έκζεμα του έξω ακουστικού πόρου, η αλλεργία του δέρματος, οι λιπαρές τροφές, η επιμονή στο καθημερινό καθάρισμα του πόρου, η είσοδος νερού (π.χ. κατά τη διάρκεια της κολύμβησης) σε συνδυασμό με αυξημένη θερμοκρασία και υγρασία (καλοκαιρινοί μήνες), ξένα σώματα, είσοδος διαφόρων ερεθιστικών ουσιών (π.χ. σπρέι για τα μαλλιά, βαφή μαλλιών), τραυματισμοί με εργαλεία (π.χ. μπατονέτες) ή με τα χέρια μας. Μπορεί να οφείλεται σε βακτηρίδια (π.χ. ψευδομονάδα, σταφυλόκοκκος, στρεπτόκοκκος), όπως επίσης και σε ιούς ή και μύκητες.
Αυτοί οι μικροοργανισμοι γίνονται παθογόνοι για το αυτί και προκαλούν φλεγμονή όταν επιδράσουν οι προδιαθεσικοί παράγοντες που περιγράφηκαν. Η εξωτερική ωτίτιδα μπορεί να έχει τις εξής μορφές: Περιγεγραμμένη (δοθιήνας), διάχυτη, εκζεματώδης, ωτομύκωση (μύκητες)
Τα συμπτώματα της εξωτερικής ωτίτιδας μπορεί να είναι:
- Αίσθημα κνησμού (φαγούρα)
- Αίσθημα βάρους στο αυτί
- Τοπικός πόνος που συνεχώς μεγαλώνει και πολλές φορές γίνεται ανυπόφορος. Κάθε κίνηση του πτερυγίου όπως κατά τη μάσηση, προκαλεί πόνο
- Ερυθρότητα και οίδημα του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου και του πτερυγίου, η δε πίεσή τους προκαλεί αφόρητους πόνους και ο ακουστικός πόρος μπορεί να αποφραχθεί τελείως από το οίδημα
- Ωτόρροια (πυώδεις εκκρίσεις)
- Βαρηκοΐα, λόγω στένωσης του ακουστικού πόρου
- Πυρετός και κακουχία σε βαριές μορφές
Όσον αφορά τη θεραπεία της εξωτερικής ωτίτιδας, η συχνή επισκόπηση με επανειλημμένους καθαρισμούς του εξω ακουστικού πόρου από ειδικό γιατρό, αποτελεί αναμφίβολα τον κυριότερο παράγοντα για την ίαση όλων των μορφών εξωτερικής ωτίτιδας. Η αντιμετώπιση γίνεται κυρίως με:
- Χορήγηση αντιβιοτικών (τοπικά σε σταγόνες ή συστηματικά από το στόμα) ή αντιμυκητισιακών στην περίπτωση της ωτομύκωσης
- Βορικούχο αλκοόλη σε ωτικές σταγόνες ή σε εμποτισμένη γάζα που εφαρμόζεται στον έξω ακουστικό πόρο
- Παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη φάρμακα
Ο ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει το ενδεχόμενο μελλοντικών επεισοδίων ,ιδιαίτερα μετά από κολύμβηση. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να διατηρεί το αυτί του στεγνό με την τακτική χρήση αραιωμένου οινοπνεύματος ή βορικούχου αλκοόλης 2-3 φορές την εβδομάδα. Είναι πολύ σημαντική η αποφυγή εισόδου νερού στον έξω ακουστικό πόρο. Τέλος δεν θα πρέπει να ξύνει το αυτί του με οιοδήποτε μέσο και να γίνονται συστάσεις για την αποφυγή κάθε είδους χειρισμών στ' αυτιά.
Χρήσιμες συμβουλές:
Να προφυλάσσουμε τον ακουστικό πόρο αποφράσσοντάς τον με βαμβάκι εμποτισμένο σε βαζελίνη ή λάδι κάθε φορά που λούζουμε το κεφάλι μας. Eναλλακτικά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ωτασπίδες.
Όταν μπαίνει νερό στο αυτί καλό είναι να αποφεύγουμε να το βγάλουμε με τα δάκτυλά μας γιατί μπορεί με τα νύχια μας να δημιουργήσουμε μικροτραυματισμούς του ακουστικού πόρου, κατάσταση που ευνοεί την ανάπτυξη εξωτερικής ωτίτιδας.
Παρόλο που τα τοπικά αντιβιοτικά βοηθούν στη θεραπεία της εξωτερικής ωτίτιδας, είναι καλό να χρησιμοποιούνται με φειδώ και όχι ανεξέλεγκτα και πάντοτε, εφόσον έχει προηγηθεί μία ωτοσκόπηση που να επιβεβαιώνει τη διάγνωση. Επίσης, στην αγορά κυκλοφορούν πολλές εμπορικές συσκευασίες ωτικών σταγόνων που είναι συνδυασμός τοπικού αντιβιοτικού και κορτιζόνης. Ο ασθενής πρέπει να αποφεύγει τη χρήση τους χωρίς να έχει εξεταστεί απο ειδικό γιατί σε περιπτώσεις διάτρησης του τυμπανικού υμένα και σε ωτομύκωση, είναι επικίνδυνη η χρήση αυτών των σταγόνων.
Η συσσώρευση βύσματος κυψελίδας στους έξω ακουστικούς πόρους ευνοεί την εκδήλωση εξωτερικής ωτίτιδας. Με τα θαλάσσια μπάνια ή την κολύμβηση στην πισίνα η κυψελίδα φουσκώνει, δημιουργείται αίσθημα πληρότητας του αυτιού, βαρηκοία και εξαναγκασμός καθαρισμού του πόρου με μπατονέτα. Η πράξη αυτή όμως οδηγεί στην ενσφήνωση του βύσματος πιο βαθειά στον έξω ακουστικό πόρο ή τον τραυματισμό του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου, πράγμα που ευνοεί τη δημιουργία μόλυνσης και φλεγμονής του δέρματος του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου.
Όσοι γνωρίζουν ότι η συσσώρευση βύσματος στο αυτί υποτροπιάζει πολύ συχνά, καλό είναι να προετοιμάζουν τα αυτιά τους, εισάγοντας μερικές σταγόνες ελαιολάδου, 3-4 φορές ημερησίως για 2-3 ημέρες που μαλακώνει το βύσμα κυψελίδας και διευκολύνει το γιατρό να απομακρύνει γρήγορα το βύσμα από το αυτί.
Συνιστάται η αποφυγή της πολύωρης βύθισης της κεφαλής του κολυμβητή μέσα στο νερό, διότι η υγρασία και η αυξημένη θερμοκρασία του περιβάλλοντος του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου του κάθε αυτιού ευνοεί τον πολλαπλασιασμό των φυσιολογικά υπαρχόντων στην κοιλότητα του έξω ακουστικού πόρου βακτηριδίων.
Εν κατακλείδι, το καλύτερο για τον ασθενή είναι να επισκέπτεται άμεσα ειδικό ιατρό με την εμφάνιση των συμπτωμάτων και να αποφεύγει χειρισμούς ή χρήση φαρμάκων από μόνος του.
