Η εξορία της Αντιγόνης του Σοφοκλέους και των αρχαίων ελληνικών από τα σχολεία!

 

Μετά την κατάργηση του Επιτάφιου του Περικλέους από τα σχολεία, που δίδασκε τι είναι Δημοκρατία, το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής εισηγείται την κατάργηση των Αρχαίων ως υποχρεωτικό μάθημα στη Β’ Λυκείου και την κατάργηση της Αντιγόνης του Σοφοκλέους, που διδάσκει την αντίσταση στον αυταρχισμό της εξουσίας και όχι μόνο. Καμία έκπληξη. Ελληνικά, Δημοκρατία και αντίσταση στον αυταρχισμό δεν συμβαδίζουν με την ιδεολογία του ΣΥΡΙΖΑ. Το έχουμε δει στην πράξη.

Η Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, που είχε αντιδράσει και στο κόψιμο του Επιτάφιου, εξέδωσε σφοδρή ανακοίνωση, με την οποία διαφωνεί πλήρως με την απειλούμενη δεύτερη δολοφονία της Αντιγόνης και καλεί «κάθε σκεπτόμενο και ευαίσθητο πολίτη» να σταθεί δίπλα της και να αντιδράσει. Πολύ ωραία, αλλά…

Το πρόβλημα στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ότι οι μόνοι που μπορούν να αντιδράσουν αποτελεσματικά είναι οι ίδιοι οι φιλόλογοι. Απεργώντας διαρκώς μέχρι να αποτραπεί η εξορία των αρχαίων και της Αντιγόνης. Πράγμα που δεν έκαναν όταν κόπηκε ο Επιτάφιος! Αυτός της απεργίας είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος, ο πιο ευθύς και ο μόνος που καταλαβαίνει η εξουσία. Αλλά και για έναν άλλο σπουδαίο λόγο:

Επειδή οι ίδιοι οι φιλόλογοι, που διδάσκουν την ελληνική νεολαία είναι και το πρότυπό της σ αυτά που διδάσκουν. Δεν μπορεί από τη μία να υμνείς μέσα στις σχολικές τάξεις, αλλά και με την ανακοίνωσή σου, «την αγέρωχη στάση της ηρωίδας Αντιγόνης, που αποτέλεσε διαχρονικά παγκόσμιας εμβέλειας πρότυπο που ενέπνευσε και εμπνέει την πολιτισμένη ανθρωπότητα» και από την άλλη να μην τηρείς στην πράξη τη στάση της, αλλά να τηρείς τη στάση της απλώς διαμαρτυρόμενης Ισμήνης!

Δεν μπορεί από τη μία να ανακοινώνεις ότι «ελληνικό σχολείο χωρίς τον Θουκυδίδου Επιτάφιο και χωρίς την Αντιγόνη του Σοφοκλή είναι σχολείο με δυσαναπλήρωτο έλλειμμα παιδείας, χωρίς ουσιαστική αγωγή δημοκρατίας, χωρίς μαθητεία στην αντίσταση απέναντι στις αυθαιρεσίες της εκάστοτε εξουσίας» και από την άλλη να μη θυσιάζεσαι γι αυτό που πιστεύεις και να αναλώνεσαι σε ανακοινώσεις που δεν πονάνε κανέναν.

Δεν μπορεί από τη μια να ανακοινώνεις ότι «η διδασκαλία της Αντιγόνης δεν καταργήθηκε ούτε κατά την επτάχρονη δικτατορία» και από την άλλη να μην αντιδράς αντίστοιχα σε μια τέτοια βιαιότητα της εξουσίας, όπως διδάσκεις στα παιδιά κάθε 17 Νοέμβρη ότι πρέπει να αντιστέκονται στις δικτατορίες!

Και δεν μπορεί να μην υπερασπιστείς τα αρχαία, τον Επιτάφιο και την Αντιγόνη, για τα οποία τόσο νοιάζεσαι, όταν έχεις συμμετάσχει σε δεκάδες απεργίες και πορείες κάθε φορά που απειλούνται οι απολαβές σου και τα «κεκτημένα». Οι απεργίες δεν γίνονται μόνο όταν απειλείται η τσέπη μας και η προσωπική μας ζωή. Απεργίες κάνουν όσοι νοιάζονται πραγματικά για το λαό και για όσα στερείται ή δικαιούται ο λαός. Έτσι θα έπρεπε.

Αλλά, μέχρι σήμερα δεν έχουμε δει ΠΟΤΕ απεργία καθηγητών, γιατρών, δικηγόρων, μηχανικών, δημοσιογράφων, εφοριακών και άλλων υπαλλήλων που δουλεύουν στο δημόσιο, ΜΟΝΟ για την ποιότητα της υγείας, της παιδείας, της δικαιοσύνης, της πληροφόρησης, των έργων, της ασφάλισης, της φορολογίας και κάθε τομέα όπου υποβαθμίζεται ή κακοποιείται η ζωή μας από το δημόσιο.

Πάντα οι «αγώνες» γίνονται για την πάρτη μας. Για τη συντεχνία. Ποτέ για το κοινό καλό. Αν δεν απειληθεί η τσέπη δεν ξεκινάει αγώνας. Απόλυτο. Αλλά, συνοδεύουμε για ξεκάρφωμα τις κινητοποιήσεις με ένα «για την ποιότητα της υγείας, της παιδείας, της ασφάλισης» κλπ, στις ανακοινώσεις και στα πανό.

 

Η τραγωδία και η γλώσσα

Θα ήθελα να γράψω για το τι σημαίνει η διδασκαλία των αρχαίων και της Αντιγόνης όχι μόνο στα σχολεία, αλλά για τον κάθε πολίτη, Έλληνα ή ξένο. Χρειάζονται τόμοι. Δεν υπάρχει σχεδόν σύνθετη λέξη με πρόθεση στη γλώσσα που μιλάμε σήμερα, που να μην είναι αυτούσια αρχαία! Αν δεν ξέρεις το νόημα του δεύτερου συνθετικού, δεν ξέρεις τι λες! Πρόθεμα, επιπόλαιος, ανάγωγος, κατακρεουργώ, επιφανής, κατάφορος, εκλογές, μετατρέπω, ανασκευάζω, πρόσχημα, υπερήφανος, ενδελεχής, κάτοπτρο, εγγεγραμμένος, εισπράττω, εκλαμβάνω, συμπάσχω, προσάπτω, προβεβλημένος, ανατροπή, διάθλαση, έκζεμα, διαζύγιο. Συνεχίστε την άσκηση μόνοι σας.

Και η Αντιγόνη δεν είναι απλώς μια ηρωίδα που αντιστέκεται στη σκληρότητα της εξουσίας. Ο Σοφοκλής πραγματεύεται στην τραγωδία μερικά από τα σημαντικότερα διαχρονικά θέματα της ζωής των ανθρώπων. Την πάλη μεταξύ του παλιού και του νέου, μεταξύ συναισθήματος και λογικής, μεταξύ παράδοσης και προόδου, μεταξύ πίστης και λογικής, μεταξύ πίστης και νόμων, τη σύγκρουση μεταξύ του άνδρα και της γυναίκας, μεταξύ της εξουσίας και των πολιτών, μεταξύ του γιού και του πατέρα, μεταξύ κοινωνίας και ατόμου. Θέτει τα βαθύτερα ερωτήματα της ανθρώπινης ύπαρξης για τη ζωή και το θάνατο, το Θεό και τον άνθρωπο, τον άνθρωπο και τον εαυτό του σε μια διαδρομή αυτογνωσίας.

Κηρύττει 430 χρόνια πριν το Χριστό «ου τοι συνέχθειν, αλλά συμφιλείν έφυν». «Δεν είμαι προορισμένη για να μισώ, αλλά για να αγαπώ». Και υμνεί τον έρωτα, όπως κανένα άλλο γραπτό παγκοσμίως: «Έρως ανίκατε μάχαν, Έρως, ός εν κτήμασι πίπτεις, ός εν μαλακαίς παρειαίς νεάνιδος εννυχεύεις, φοιτάς δ’ υπερπόντιος εν τα’ αγρονόμοις αυλαίς· καί σ’ ούτ’ αθανάτων φύξιμος ουδείς ούθ’ αμερίων σέ γ’ ανθρώπων. Ο δ’ έχων μέμηνεν.» ... 

Το έργο είναι γιγαντιαίο πόνημα της ανθρώπινης διανόησης. Όπως και η αρχαία ελληνική γλώσσα. Μια γλώσσα όπου κάθε λέξη δεν είναι σύμβολο ή ήχος ή αποτύπωμα, αλλά σαφές νόημα.

Τίποτε από όλα αυτά δεν διδάσκεται ελκυστικά στα σχολεία . Από πάντα η διδασκαλία ήταν στείρα και απωθητική για τους μαθητές. Δεν υπήρξε ποτέ μια σύνδεση της ανεπανάληπτης πηγής γνώσης, που περιέχει η Αρχαία Ελληνική Γραμματεία για την καθημερινή ζωή και τον εαυτό, με το σήμερα. Όλα σχεδόν είναι διεκπεραιωτικά.

Και σ αυτό, εκτός από τις με ελάχιστες εξαιρέσεις αμόρφωτες ελληνικές κυβερνήσεις, έχουν τεράστια ευθύνη οι ίδιοι οι καθηγητές, το συνδικάτο τους η ΟΛΜΕ και κυρίως οι φιλόλογοι. Επειδή, αυτοί κρατάνε αυτή τη γνώση στα χέρια τους, αυτοί τη διδάσκουν ή την κακοποιούν, αυτοί έχουν τη δύναμη να  τη διαφυλάξουν. Με τόσο δυναμισμό στην πράξη όσο δυναμισμό περιέχουν και οι ανακοινώσεις τους.

Με θυσίες μεροκάματων στις απεργίες. Όχι με ανώδυνες παρεμβάσεις σαν κι αυτές που άφησαν τον Επιτάφιο του Περικλέους να οδηγηθεί στη λήθη. Επειδή χωρίς θυσίες δεν έχει αξία ούτε η Αντιγόνη ούτε και η μίζερη ζωούλα που προδιαγράφεται έτσι για τα ελληνόπουλα. Για τα οποία οι καθηγητές είναι υπεύθυνοι.

Γ. Παπαδόπουλος- Τετράδης