«Λέσβος, η κιβωτός του Βορείου Αιγαίου»: Αφιέρωμα του thetravelbook στο νησί μας

Σαν μια αρχετυπική μήτρα, ένας ασύγκριτος παράδεισος που μοιράζει παντού τα αγαθά του καλού και του ωραίου.

Αυτή η νήσος... Αυτή η υπερβατική ήπειρος της αποθέωσης του μικρού και του ωραίου. Η γλυκιά Λέσβος. Τόπος που σε καλεί να γίνεις αυτό που πάντα ονειρευόσουν: λαογράφος, βοτανολόγος, ιστορικός, ζωγράφος, γεωλόγος, γευσιγνώστης, μουσικός, ζωολόγος, ποιητής, εξερευνητής.

 

Η Λέσβος με ένα είδος υπόγειας, χορευτικής ακινησίας αποκαλύπτει μαγικά ένα μωσαϊκό από εικόνες και εμπειρίες τόσο αληθινές, τόσο ελληνικές. Εδώ η φύση και τα χωριά, τα δάση και οι ακροθαλασσιές, τα εκκλησάκια και τα αρχοντόσπιτα, τα παιδιά που τρέχουν στις ρούγες και οι γέροι που χαϊδεύουν τα κεχριμπάρια σε καλούν να γαληνέψεις και να τοποθετήσεις τον υπαρξιακό σου άξονα και πάλι στην αρχετυπική κλίμακα του ανθρώπου. Επέστρεψες στον τόπο σου.

 

Η πόλη της Μυτιλήνης απλώνεται στο μέσο του ανατολικού αιγιαλού του νησιού, καλωσορίζοντας τον -από θαλάσσης- επισκέπτη με τον πευκόφυτο λόφο του γενουάτικου κάστρου και την πολύχρωμη προκυμαία, όπου δεσπόζει ο ναός του Αγίου Θεράποντα.

 

Με ιστορία που ξεκινάει από την 3η χιλιετία π.Χ., η Μυτιλήνη υπήρξε πάντα η πιο σημαντική πόλη του νησιού και ο κύριος δεσμός του με τις μικρασιατικές ακτές. Σημείο αναφοράς για τις βόλτες σας στην πόλη είναι ο πλακόστρωτος δρόμος της αγοράς, η οδός Ερμού.

Εδώ συναντώνται οι πολιτισμοί του παρελθόντος και παντρεύονται με τον σύγχρονο σφυγμό της πόλης. Στο διάβα σας θα συναντήσετε το Γενί Τζαμί που στέκει ακόμα δίχως τον τρούλο του, ενώ απέναντί του ένα στενό σας βγάζει στο Τσαρσί χαμάμ με τους όμορφους τρούλους.

Κοντά στην οδό Ερμού βρίσκεται και ο ανακαινισμένος Ιερός Ναός Μεταστάσεως Θεοτόκου ή αλλιώς η Φραγκοκλησιά, στην οποία πλέον φιλοξενούνται λείψανα του προστάτη των ερωτευμένων, Αγίου Βαλεντίνου.

Τα οστά του Αγίου μεταφέρθηκαν στη Μυτιλήνη το καλοκαίρι του 2014, σε μια λαμπρή τελετή, και η φιλοδοξία είναι η παρουσία τους στην πόλη να αποτελέσει πόλο έλξης νέων επισκεπτών.

Συνεχίστε τη βόλτα σας και ανακαλύψτε στην αγορά παλιά βιβλιοπωλεία, παραδοσιακά καφενεία και διάφορα μικρομάγαζα. Σύντομα θα βρεθείτε στον παλαιότερο ναό της πόλης, τους Αγίους Θεοδώρους, με τους μεγάλους αρχαίους κίονες που στηρίζουν τον εξωνάρθηκα. Λίγο πιο κάτω βρίσκεται και ο Μητροπολιτικός ναός του Αγίου Αθανασίου σε μια διαδρομή που οδηγεί στα Λαδάδικα, αγαπημένο σημείο της νεολαίας, και στην προκυμαία.

 

Μέσα από τα στενά που οδηγούν προς το κάστρο μπορείτε να βρεθείτε στο αρχαιολογικό μουσείο, όπου ανάμεσα σε άλλα, θα θαυμάσετε τα ψηφιδωτά δάπεδα που αναπαριστούν σκηνές από αρχαίες κωμωδίες, τα οποία βρέθηκαν στη ρωμαϊκή έπαυλη με το όνομα «Οικία Μενάνδρου», ένα κτίριο που υπήρξε έδρα σωματείου ανθρώπων του θεάτρου. Λίγο παραπέρα, σε ένα παλιό τριώροφο αρχοντικό (Xαλίμ Mπέη), άλλο χαρακτηριστικό δείγμα της τοπικής αρχιτεκτονικής, στεγάζεται η Δημοτική Πινακοθήκη της Μυτιλήνης.

 

Ατενίζοντας τα παράλια της Μικράς Ασίας
Ανηφορίζοντας την οδό Μικράς Ασίας, σύντομα φτάνετε στην είσοδο του κάστρου στα βόρεια της πόλης. Εδώ είναι η περιοχή της Επάνω Σκάλας· στις παρυφές του κάστρου, μέσα στη θάλασσα, βλέπει κανείς τα υπολείμματα του αρχαίου λιμανιού της πόλης. Μέσα στο κάστρο κρύβονται στοές και πυριτιδαποθήκες, τζαμιά και ναοί, μεντρεσέδες και λουτρά, ακόμα και ό,τι έχει απομείνει από το αρχαίο ιερό της Δήμητρας.

 

Λίγο πιο βόρεια και μέσα στο όμορφο πευκοδάσος του λόφου του Προφήτη Ηλία βρίσκεται και το ελληνιστικό θέατρο της πόλης, ενώ αν περπατήσετε λίγο ακόμα και ανεβείτε πιο ψηλά, θα απολαύσετε τη μάλλον πιο όμορφη νυχτερινή εικόνα της πρωτεύουσας Μυτιλήνης.

 

Η πιο σύντομη βόλτα από την πόλη της Μυτιλήνης είναι αυτή που καλύπτει τον γύρο της Αμαλής, της χερσονήσου που εκτείνεται νότια της πόλης. Με αφετηρία τη Μυτιλήνη κατευθύνεστε νότια, περνάτε από τη γειτονιά της Σουράδας με τα μεγαλόπρεπα αρχοντικά και η πρώτη σας στάση, λίγο μετά, είναι το προάστιο της Βαρειάς, όπου θα ανακαλύψετε δύο από τα πιο σημαντικά μουσεία της Μυτιλήνης.

 

Το Μουσείο Θεόφιλου και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Teriade, όπου το αμίμητο στυλ του λαϊκού ζωγράφου παντρεύεται με κορυφαία εκδοτικά έργα τέχνης του 20ού αιώνα. Συνεχίζοντας πάλι παραθαλάσσια, μια παράκαμψη μετά το αεροδρόμιο σας οδηγεί προς το βουνό και το μικρό εκκλησάκι της Παναγίας Αμαλής, σε μια μαγευτική τοποθεσία μέσα στο πυκνό πευκόδασος.

 

Εκεί μπορείτε να κάνετε μια στάση πριν κατευθυνθείτε μέσα από τους χωματόδομους προς τα δυτικά. Η θέα στον κόλπο της Γέρας είναι μοναδική καθώς κατεβαίνετε προς τη μεγάλη παραλία της Χαραμίδας. Αξίζει να κάνετε μια μικρή παράκαμψη και να φτάσετε μέχρι την ειδυλλιακή παραλία του Αγίου Ερμογένη με το ομώνυμο εκκλησάκι σκαρφαλωμένο στα βράχια της ακροθαλασσιάς.

Ο δρόμος αγκαλιάζει την Αμαλή και συνεχίζει προς τα βόρεια, όπου μετά τα γραφικά Λουτρά θα στρίψετε προς τη Σκάλα Λουτρών και τη μικρή Κουντουρδιά, δύο ήσυχους παραθαλάσσιους οικισμούς με ταβέρνες, καφενεδάκια και καρνάγια. Κινούμενοι πάλι παραλιακά και προς τα βόρεια διασχίζετε τα χωριά Πυργί και Κέδρο, ολοκληρώνοντας έτσι τη γνωριμία με την Αμαλή.

Ο κεντρικός δρόμος που φεύγει από την πόλη προς την Καλλονή στρίβει κάποια στιγμή προς τη Σκάλα Συκούντας, σε ένα σημείο όπου ο ποταμός Ευεργέτουλας δημιουργεί έναν μεγάλο υδροβιότοπο. Λίγα χιλιόμετρα πιο νότια εισέρχεστε στην περιοχή με τα κεφαλοχώρια που απλώνονται στους κάμπους και τους λόφους στα δυτικά του Κόλπου της Γέρας: Παλαιόκηπος, Πλακάδος, Παππάδος, Μεσαγρός και Σκόπελος.

Κοντά στον Παλαιόκηπο θα συναντήσετε την Παναγία τη Σπηλιώτισσα, χαρακτηριστικό δείγμα λατρείας μέσα σε σπηλιά, ενώ ο Μεσαγρός με τη δροσερή πλατεία του με τις καρυδιές και τα πλατάνια, είναι ιδανικό σημείο για έναν ωραίο ελληνικό καφέ. Στον δε Σκόπελο θα θαυμάσετε την πολύκρουνη βρύση στην πλατεία και θα επισκεφθείτε τον ναό της Αγίας Μαγδαληνής με τις διάσημες κατακόμβες.

 

Από τον Σκόπελο ξεκινάει μια διαδρομή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους που κινείται παράλληλα με το κατάφυτο από παραποτάμια δάση ρέμα της Λαγκάδας και φτάνει μέχρι το διάσημο Πλωμάρι, αφού πρώτα περάσετε έξω από τα μικρά χωριά του Τρύγωνα, της Πλαγιάς, αλλά και τον Αγιο Ισίδωρο με τη διάσημη παραλία του.

 

Λίγο πριν φτάσετε στο Πλωμάρι θα δείτε το εξαιρετικό «Μουσείο του Ούζου» της ποτοποιίας Βαρβαγιάννη, όπου θα μάθετε τα πάντα για την ιστορία του ποτού που είναι συνδεδεμένη με την ιστορία της Λέσβου. Το παραδοσιακά ναυτικό και βιομηχανικό Πλωμάρι, χτισμένο πάνω στη θάλασσα, δίπλα από τις όχθες του ποταμού Σεδούντα και στις πλαγιές ενός λόφου, διακρίνεται για τα πολύχρωμα αρχοντόσπιτα και τις στενές του ρούγες.

 

Λίγα χιλιόμετρα πιο δυτικά βρίσκεται η μεγάλη παραλία της Μελίντας, απ' όπου ένας χωματόδρομος και μετά ένα μονοπάτι σας οδηγούν σε ένα από τα πιο όμορφα «μυστικά» της Λέσβου, την Κρυφή Παναγιά. Ενα εκκλησάκι χτισμένο πάνω σε απότομα βράχια που οι ρίζες τους αναβλύζουν ζεστά νερά, ακριβώς πάνω από τη θάλασσα.

 

Ο δρόμος από τη Μελίντα ανεβαίνει βόρεια προς το Παλαιοχώρι και λίγο μετά στρίβει προς το Μεγαλοχώρι, το χωριό που είναι χτισμένο στο μεγαλύτερο υψόμετρο (600 μ.) του νησιού. Απλωμένο σε μία πλαγιά όπου η οργιαστική βλάστηση πρωταγωνιστεί, το Μεγαλοχώρι αποτελεί τη «διαφορετική» είσοδο προς τον μεγάλο καστανιώνα που περιβάλλει τον Ολυμπο και την Αγιάσο.

 

Μετά από λίγα χιλιόμετρα σε έναν χωματόδρομο που κινείται στην πιο πλούσια σε πράσινο διαδρομή στο νησί, φτάνετε στο παλιό Σανατόριο, μια περιοχή διάσημη στους βοτανολόγους του πλανήτη για την πλούσια και σπάνια χλωρίδα της.

 

Λίγο αργότερα εμφανίζεται μπροστά σας η ξακουστή Αγιάσος, χτισμένη μέσα σε ένα πυκνό μεικτό δάσος από καστανιές, πεύκα, ελιές, καρυδιές, και κερασιές, ακριβώς κάτω από τη σκιά του Ολύμπου που υψώνεται στα νοτιοδυτικά. Τα γραφικά καλντερίμια, η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, η κεραμική και η ξυλογλυπτική παράδοση, τα όμορφα καφενεία, ο περίφημος ναός της Παναγίας και το ιδιαίτερο πνεύμα σαρκασμού που διακρίνει τους Αγιασώτες θα σας μαγέψουν.

 

Ο δρόμος που φεύγει από την Αγιάσο συνεχίζει δυτικά και εισέρχεται σε ένα πυκνό δάσος τραχείας πεύκης το οποίο σε κάποιο σημείο διακόπτεται από την ημιορεινή κοιλάδα της Μεγάλης Λίμνης. Στη συνέχεια εμφανίζονται τα Βασιλικά και λίγο μετά το Λισβόρι, όπου καλλιεργείται ο γλυκάνισος για τις ποτοποιίες του ούζου.

 

Αξίζει να επισκεφθείτε τις απόκοσμες αλυκές του Πολιχνίτου στις ακτές του Κόλπου της Καλλονής, όπου συνήθως γεμίζουν από κοπάδια φοινικόπτερων. Δίπλα τους βρίσκεται η γραφική Σκάλα, όπου επιβάλλεται να πιείτε ένα ούζο με ψητή παπαλίνα πριν ανηφορίσετε προς τον οικισμό του Πολιχνίτου.

Εδώ θα ανακαλύψετε τον εντυπωσιακό ναό του Aγίου Γεωργίου, με το ξεχωριστό καμπαναριό από πέτρα πελεκητή, και το ιστορικό λαογραφικό μουσείο, ενώ λίγο πιο ανατολικά βρίσκονται οι διάσημες ιαματικές θερμοπηγές.

Νοτιότερα και μετά τον όμορφο οικισμό της Βρίσας απλώνονται τα Βατερά με την εντυπωσιακή, δημοφιλή παραλία των 9 περίπου χιλιομέτρων. Αν όμως θέλετε μια πιο ήσυχη παραλία με απομονωμένα ταβερνάκια, μπορείτε από τον Πολίχνιτο να καταλήξετε στη Νυφίδα, που βρίσκετε κοντά στον δίαυλο του Κόλπου της Καλλονής

Η βορειοανατολική γραμμή της Λέσβου
Βόρεια από την πρωτεύουσα του νησιού απλώνεται μια δαντελωτή ακτογραμμή με παραλίες, ακρωτήρια, νησάκια, χωριά και μικρά τοπωνύμια σπουδαίου ιστορικού ενδιαφέροντος. Λίγο έξω από την πόλη κάντε μια μικρή παράκαμψη από τον παραλιακό δρόμο προς τον οικισμό της Μόριας και αφού περάσετε από τα στενά της δρομάκια, λίγο έξω από το χωριό, θα θαυμάσετε το Ρωμαϊκό Υδραγωγείο, ένα εντυπωσιακό κτίσμα με δεκαεπτά τόξα, το οποίο έφερνε το νερό στην πόλη της Μυτιλήνης από τις πηγές του Ολύμπου.

 

Γυρνώντας πίσω στον κεντρικό δρόμο φτάνετε στην παραθαλάσσια Παναγιούδα και λίγο μετά εμφανίζεται σκαρφαλωμένος στον λόφο ο Αφάλωνας, με την όμορφη εκκλησία του να πρωταγωνιστεί στο τοπίο. Στη συνέχεια ακολουθούν τα Πάμφιλα και λίγο μετά μπαίνετε στους
Πύργους Θερμής με τα χαρακτηριστικά καστρόσπιτα, κτίσματα φραγκικής προέλευσης.

 

Η περιοχή άκμασε στους ρωμαϊκούς χρόνους με τη δημιουργία των λουτρών της Θερμής, κατάλοιπα των οποίων σώζονται ακόμα δίπλα από το περίφημο «Σάρλιτζα», ένα ξενοδοχείο των αρχών του 20ού αιώνα μοναδικής αρχιτεκτονικής που έχτισε ο Μολλά Μουσταφά και που δυστυχώς στέκει πλέον ετοιμόρροπο.

 

Πάνω από την κωμόπολη της Θερμής στο ύψωμα Καρυές βρίσκεται το σημαντικό μοναστήρι του Αγίου Ραφαήλ με τη μοναδική στο νησί διώροφη εκκλησία, όπου φυλάσσονται τα λείψανα των Νεοφανών Αγίων της Λέσβου, Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης.

 

Συνεχίζοντας και πάλι παραλιακά προς τα βόρεια περνάτε τα Μιστεγνά και λίγο αργότερα τη Σκάλα Νέων Κυδωνιών. Μετά από λίγα χιλιόμετρα σε ένα τοπίο με βράχια και παραλίες όπου η μυρωδιά του θυμαριού και της ρίγανης σου σπάει τη μύτη, φτάνετε στην Πεδή. Εδώ μπορείτε να κάνετε μια στάση λίγο πιο ηπειρωτικά και να περπατήσετε προς τους εντυπωσιακούς καταρράκτες της Μανικάσας.

 

Γυρνωντας πίσω φτάνετε στον Ασπροπόταμο με το μικρό τρίτοξο γεφύρι να στέκεται δίπλα από τον δρόμο. Από 'κει μπορείτε να στρίψετε δεξιά και να γνωρίσετε μία από τις ομορφότερες και πιο άγνωστες περιοχές της Λέσβου. Μετά τον οικισμό του Ασπροπόταμου φτάνετε στον Αγιο Στέφανο με το βυζαντινό εκκλησάκι του αγίου να στέκεται ανάμεσα στα λιόδεντρα.

 

Λίγο αργότερα ο δρόμος καταλήγει στον Παλιό, όπου πάνω στην παραλία στέκονται οι λαξευτοί τάφοι των ελληνιστικών χρόνων, τους οποίους η θάλασσα και τα βρύα τους έχουν μετατρέψει σε έργα τέχνης. Από τον Παλιό μπορείτε μέσα από τους βατούς χωματόδρομους, και σε μια φύση που περιλαμβάνει αραιά πευκοδάση, φρύγανα και μικρές φυσικές λιμνούλες, να καταλήξετε στον Μανταμάδο.

 

Χτισμένο σε μια μικρή κοιλάδα, με τα πετρόχτιστα σπίτια και τους λιθόστρωτους δρόμους, το χωριό διακρίνεται για την παράδοση στην κεραμική τέχνη και για τα παλιά του καφενεία. Εξω από τον Μανταμάδο βρίσκεται ο Ταξιάρχης, ο προστάτης και το μεγαλύτερο προσκύνημα της Λέσβου. Η τρίκλιτη βασιλική του αγίου χτίστηκε το 1879 και από τότε προσελκύει χιλιάδες προσκυνητές.

 

Από εκεί συνεχίζετε προς τη Συκαμιά. Στα ανατολικά απλώνονται λόφοι, κοιλάδες και μια ακτογραμμή με πολλές παραλίες (Φερόγια, Τσόνια) και μικρούς οικισμούς (Γενί Λιμάνι, Λαγκάδα) που καταλήγει στο ακρωτήριο Κόρακα με τον φάρο του. Πίσω στον κεντρικό δρόμο διασχίζετε την Κλειού και λίγο μετά μπαίνετε στη Συκαμιά.

 

Ο δρόμος συνεχίζει προς τη Σκάλα Συκαμιάς, διάσημη από το μυθιστόρημα του Στράτη Μυριβήλη «Η Παναγιά η Γοργόνα». Το μικρό εκκλησάκι με την ομώνυμη εικόνα της Παναγιάς της Γοργόνας το εσωτερικό του στέκεται πάνω σε έναν βράχο κοιτάζοντας τη θάλασσα και τις απέναντι μικρασιατικές ακτές.

 

Από την Πέτρα ως τον Μόλυβο
Χωρίς πολλά λόγια: ο Μόλυβος (ή Μήθυμνα) είναι το ωραιότερο χωριό της Λέσβου. Οικισμός χειροποίητος, φτιαγμένος μόνο με πέτρα, ξύλο και μεράκι, αυθεντικός, με το γενοβέζικο κάστρο του, με τα δαιδαλώδη στενορύμια του, με τα ολάνθιστα σαλκίμια να ρίχνουν πλούσια τη σκιά τους, με τις δεκάδες κρήνες του, με τα καφενεδάκια στο λιμάνι, με τη θέα στο πέλαγος, με την αύρα του Βενέζη και του Εφταλιώτη.

Στον Μόλυβο γίνεσαι θες δεν θέλεις ποιητής. Μακριά από την πολύβουη Μυτιλήνη (60 χλμ.), είναι εξαιρετικά δημοφιλής στους επισκέπτες της Λέσβου, Ελληνες και ξένους, κάτι που σημαίνει πως αν θέλεις να μείνεις εδώ, θα πρέπει να φροντίσεις έγκαιρα για τη διαμονή σου.

Για φαγητό και διασκέδαση οι επιλογές είναι πολλές, τα μπαράκια άφθονα, και όσο για μπάνιο, η βοτσαλωτή παραλία του χωριού είναι μέσα στα πόδια σου. Τα νερά μάλιστα εδώ είναι τόσο ρηχά, που θα μπεις στη θάλασσα για κάμποσα μέτρα και δεν θα σου φτάνει ούτε μέχρι το γόνατο…

Yπάρχει βέβαια και η Εφταλού, 3 χλμ. από τον Μόλυβο, ακρογιαλιά επίσης με βότσαλο, που την προτιμούν πολλοί μερακλήδες για ούζο και μεζεδάκι δίπλα στο κύμα. Εδώ λειτουργούν και οι περίφημες ιαματικές πηγές της Εφταλούς, άλλος ένας διαχρονικός πόλος έλξης.

 

Αντιστρέφοντας κάπως τους στίχους στο τραγούδι, «έλα να πάμε από τον Μόλυβο ως την Πέτρα», στο γειτονικό κεφαλοχώρι. Αυτόφωτη και επαρκέστατη ως προορισμός, αν και ο Μόλυβος απέχει ούτε 4 χλμ., η Πέτρα είναι ένα υπέροχο χωριό χτισμένο γύρω από τον πελώριο βράχο που ξεχωρίζει καταμεσής του κάμπου.

 

Στην κορφή του, έπειτα από μια ανάβαση-δοκιμασία με 114 σκαλοπάτια, θα έρθεις στην εκκλησία της Παναγιάς Γλυκοφιλούσας, μέγα προσκύνημα στη Λέσβο για ντόπιους και ξένους.

Στο χωριό θα κάνεις τη βόλτα σου στην κεντρική αγορά με τα καφενεία και τα καταστήματα όπου θα βρεις ό,τι χρειαστείς, θα αναζητήσεις το αρχοντικό της Βαρελτζίδαινας, ένα εξαιρετικό δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής που έχει αναπαλαιωθεί και μπορείς να το επισκεφθείς, και βέβαια θα κάνεις το μπάνιο σου στη μεγάλη αμμουδιά της Πέτρας, με τα πεντακάθαρα και κρυστάλλινα νερά!

 

Εξαιρετική και εσχάτως πολύ δημοφιλής είναι και η παραλία στην Αναξο, ένας παραθαλάσσιος οικισμός ανάμεσα στην Πέτρα και στο Σκαλοχώρι. Η θέση της στο κέντρο του νησιού την καθιστά ουσιαστικά «συμπρωτεύουσα» της Λέσβου.

 

Η Καλλονή είναι όμως γνωστή και για τα «καλά» της, για τις Αλυκές της, που δίνουν μεγάλο ποσοστό της εγχώριας παραγωγής σε αλάτι (πίσω μόνο από το Μεσολόγγι) και παράλληλα αποτελούν ανυπολόγιστης σημασίας υγροβιότοπο με δεκάδες προστατευόμενα είδη, και φυσικά για την σαρδέλα της, την ξακουστή «παπαλίνα» που η γεύση της απλά δεν περιγράφεται με λόγια.

 

Στο πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου, στον καιρό της σαρδέλας, οι Καλλονιάτες ψαράδες ξανοίγονται ξημερώματα στα νερά του κόλπου της Καλλονής, μαζεύουν την σαρδέλα, γίνεται επί τόπου το πάστωμα με χοντρό αλάτι και έτοιμη η νοστιμιά.

 

Μέσα στην πόλη της Καλλονής αξίζει να δεις το σπουδαίο νεοκλασικό κτίριο του δημοτικού σχολείου, ενώ επιβάλλεται μία επίσκεψη και στο ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Ιγνατίου (ή Μονή Λειμώνος) στα γειτονικά Δάφια. Πολύ κοντά στην Καλλονή βρίσκεται και το κεφαλοχώρι της Αγίας Παρασκευής, με μεγάλη παράδοση στην ελαιουργία που αποτυπώνεται άψογα στο σύγχρονο Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας, στην είσοδο ακριβώς του χωριού.

 

Τέλος, περίπου στα 11 χλμ. από την Καλλονή, προς την πλευρά της Μυτιλήνης, θα δεις ένα από τα πιο σημαντικά αρχαιολογικά μνημεία της Λέσβου: είναι ο ιωνικός ναός των Μέσων (3ος π.Χ.), όπου κατά την παράδοση λατρεύονταν ο Δίας, η Ηρα και ο Διόνυσος.

Δυτική Λέσβος: Νησί φτιαγμένο από φως
Από την Καλλονή ανοίγονται δύο δρόμοι προς τη δυτική Λέσβο, ο πρώτος συνεχίζει προς τη Μονή Λειμώνος και την Αντισσα και καταλήγει στο Σίγρι, και ο δεύτερος ακολουθεί μια διαδρομή στο νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού, ξεκινώντας από τα Παράκοιλα και καταλήγοντας στην Ερεσό.

Και οι δύο διαδρομές είναι εξίσου όμορφες και πλούσιες σε εναλλαγή εικόνων. Η πρώτη διαδρομή σε φέρνει από τα χωριά της Αντισσας: Φίλια, Ανεμότια, Σκαλοχώρι, Βατούσα, Χίδηρα. Χωριά μικρά, γραφικά, οικεία, η δε Βατούσα, με τα άφθονα πετρόκτιστα σπίτια της, θεωρείται παραδοσιακός οικισμός και –όχι άδικα– ένα από τα πιο ωραία χωριά της Λέσβου.

Η Αντισσα, περίπου 75 χλμ. από τη Μυτιλήνη, είναι μια από τις αρχαιότερες πολιτείες του νησιού. Η αρχαία πόλη βρίσκεται περίπου 7 χλμ. βόρεια από το σύγχρονο χωριό, ο χωματόδρομος μάλιστα που φτάνει μέχρι εκεί αλλά και μέχρι το Καλό Λιμάνι αποκαταστάθηκε πολύ πρόσφατα και είναι πλέον πολύ πιο βατός.

 

Απομεινάρια της αρχαίας πολιτείας θα δεις και στο ακρωτήρι Ωβριόκαστρο, όπου υπήρχε η αρχαία οχύρωση. Στο σύγχρονο χωριό αξίζει να κάνεις μια στάση στην όμορφη και μεγάλη πλατεία, με τα καφενεία και τα τραπεζάκια κάτω απ' τα πλατάνια. Αν πάλι αποζητάς την θάλασσα, στο επίνειο της Αντισσας, τον Γαβαθά, θα απολαύσεις μπάνιο σε νερά πεντακάθαρα, κι έπειτα ουζάκι και μεζέ στα ταβερνάκια του.

 

Φεύγοντας προς το δυτικότερο άκρο της Λέσβου και το Σίγρι, κάνε μια παράκαμψη μόλις δεις τις πινακίδες προς Μονή Υψηλού. Το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου χτίστηκε τον 11ο αι. και γρήγορα ονομάστηκε «Υψηλού» γιατί απλά είναι χτισμένο στην κορφή ενός λόφου (η θέα κόβει την ανάσα!). Είναι επισκέψιμο καθημερινά μέχρι και την δύση του ηλίου.

Στο μακρινό Σιγρί και την κοσμοπολίτισσα Ερεσό

Η κατάληξη της βορεινής διαδρομής σε φέρνει μέχρι το Σίγρι, το πιο απομακρυσμένο χωριό (92 χλμ. από τη Μυτιλήνη).

Επιβάλλεται μια βόλτα στο κάστρο (επισήμως παραμένει κλειστό ωστόσο η είσοδος είναι εφικτή), μια στάση στην πλατεία με το πλατάνι ή μια βουτιά στη μεγάλη αμμουδιά της Φανερωμένης.

 

Ομως το διαμάντι του Σιγρίου και ολόκληρης της Λέσβου είναι φυσικά το διάσημο Απολιθωμένο Δάσος!

Το μουσείο που λειτουργεί εδώ και κάποια χρόνια είναι υπόδειγμα σύγχρονου εκθεσιακού χώρου, με άφθονες πληροφορίες για τη δημιουργία όχι μόνο της Λέσβου μα του κόσμου ολόκληρου!

Το καλοκαίρι μάλιστα πραγματοποιεί διαδρομές και ένα καραβάκι του μουσείου με γυάλινο πάτο, για την εξερεύνηση του βυθού όπου κείτονται πελώριοι απολιθωμένοι κορμοί.

Ξεκινώντας από την Καλλονή και ακολουθώντας τον παραλιακό δρόμο φτάνεις έπειτα από 11 χλμ. Στα ωραία Παράκοιλα, χωριό με μεγάλη παράδοση στην υφαντουργία και στον αργαλειό.

Αξίζει να δεις το πέτρινο γεφυράκι του, απ' όπου περνά και ο κεντρικός δρόμος, και τον μιναρέ στην έξοδο του χωριού.

Επόμενος σταθμός η Αγρα, χωριό κτηνοτρόφων με σπουδαία γαλακτομικά προϊόντα. Επίνειό της είναι η γραφική Αποθήκα, όπου σώζονται και απομεινάρια προϊστορικού οικισμού.

Ο Μεσότοπος είναι από τα φημισμένα χωριά πάνω στο νησί, για τους δουλευταράδες μαστόρους του, για την προσήλωσή του στην πλούσια πολιτιστική του παράδοση, για τον γυναικείο συνεταιρισμό που φτιάχνει του κόσμου τα καλά, για την ωραία πλατανοσκέπαστη πλατεία του και φυσικά για τις τρεις παραλίες του.

Από ανατολάς προς δύση ο Ποδαράς, το κεντρικό Ταβάρι και ο Χρούσος είναι ακρογιαλιές γνωστές και μη εξαιρετέες σε όποιον έρχεται στη Λέσβο.

 

Από τον Μεσότοπο συνεχίζεις προς την Ερεσό, κάνεις μια παράκαμψη προς τη Μονή Πιθαρίου, δίπλα στο φράγμα και την τεχνητή λίμνη, και καταλήγεις στο χωριό του Θεόφραστου και της Σαπφούς, την Ερεσό.

Κεφαλοχώρι από τα λίγα, με συνεχή παρουσία στα δρώμενα της Λέσβου από τα ιστορικά χρόνια, η Ερεσός έχει ζωή όλο τον χρόνο, το καλοκαίρι ωστόσο ο παλμός μεταφέρεται στο επίνειό της, τη Σκάλα Ερεσού.

Μια απέραντη αμμουδιά, οργανωμένη σε κάποιο κομμάτι της μα ελεύθερη στο μεγαλύτερο μέρος της για να απλώσεις την πετσέτα σου όπου θέλεις, με καφετέριες και ταβερνάκια πάνω στο κύμα και θέα στο πέλαγος.

Ο ιδανικός τρόπος για να ολοκληρώσεις το ταξίδι σου σ' αυτό το μαγικό νησί που λέγεται Λέσβος.