Με την πάροδο της ηλικίας δημιουργούνται προοδευτικές φθορές στο ανθρώπινο σώμα, με παράλληλη μείωση της ικανότητας που έχει να επισκευάζει τις φθορές αυτές.
Ο ρυθμός της γήρανσης είναι διαφορετικός από άτομο σε άτομο και σήμερα η Επιστήμη της Ιατρικής χρησιμοποιεί τον όρο βιολογική ηλικία, που αντιστοιχεί στην εσωτερική κατάσταση των λειτουργικών συστημάτων του οργανισμού και τον όρο χρονολογική ηλικία που αντιστοιχεί στην χρονολογική ηλικία του κάθε ατόμου.
Έτσι ένας άνθρωπος μπορεί να είναι ενενήντα ετών, αλλά τα βιολογικά του συστήματα να έχουν την ακμή εβδομηνταπεντάρη.
Οι απλοί κανόνες επιβράδυνσης της βιολογικής γήρανσης είναι συνοπτικά οι κάτωθι:
- Διακοπή του καπνίσματος
- Να μειώσετε την ολική ημερήσια κατανάλωση θερμίδων και να ασκείστε τουλάχιστον επί δίωρο εβδομαδιαίως, έτσι ώστε ο δείκτης μάζας σώματος, που αποτελεί ένα δείκτη με τον οποίο η ιατρική επιστήμη εκτιμά κατά πόσον υπάρχει υπερβολικό βάρος επιβαρυντικό για τα ζωτικά όργανα, να είναι κάτω του 25
- Να τρώτε λιγότερο λίπος και αυτό να προέρχεται από το φρέσκο μη προτηγανισμένο ελαιόλαδο. Αυτό σημαίνει να αποφεύγετε τα βούτυρα, τις κρέμες γάλακτος, τα τυριά, το αρνί, τις καρύδες, το φοινικέλαιο, τις μαργαρίνες, τα υδρογονωμένα φυτικά έλαια. Προτιμάτε τα τρόφιμα χαμηλών λιπαρών, όπως τα αποβουτυρωμένα ή ημιαποβουτυρωμένα γάλατα ή γιαούρτια, εφόσον δεν υπάρχει σχετική δυσανεξία και άπαχα κρέατα
- Να τρώτε περισσότερα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, καθώς και τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες και σύνθετους υδατάνθρακες, δηλ. αναποφλοίωτα όσπρια και ρύζι, ψωμί ολικής άλεσης, καλαμπόκι, πατάτες φούρνου και μειώστε γενικά τα τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη, που είναι παράλληλα φτωχά σε σύνθετους υδατάνθρακες
- Υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη τρόφιμα και φτωχά σε σύνθετους υδατάνθρακες είναι το κρέας και τα αυγά. Αυτά τα τρόφιμα καλό είναι να μην καταναλώνονται πάνω από τρεις με τέσσερις φορές την εβδομάδα. Το κόκκινο κρέας ειδικά όχι πάνω από μία φορά την εβδομάδα και τα αυγά ένα με δύο το πολύ ανά εβδομάδα
- Περιορίστε τη ζάχαρη σε μία- δύο κοφτές κουταλιές σούπας το πολύ, ημερησίως
- Μειώστε το αλάτι: Όχι βιομηχανοποιημένα ή τρόφιμα εστιατορίου, όχι κονσέρβες, όχι σάλτσες σόγιας ή κρεάτων, κύβους ζωμών κρέατος, έτοιμες σούπες, chips, crackers. Διαβάζετε τις ετικέτες στα τρόφιμα. Δεν πρέπει να περιέχουν πάνω από 150 mg νάτριο ανά μερίδα
- Πίνετε οινόπνευμα με μέτρο ή καθόλου
- Μην αμελείτε την ετήσια ιατρική προληπτική εξέταση από τον σταθερό προσωπικό μάχιμο κλινικό ιατρό. Η ετήσια προληπτική εξέταση είναι σημαντική, διότι με τον τρόπο αυτό ανακαλύπτονται έγκαιρα νοσήματα τα οποία αργούν να δώσουν συμπτώματα. Επίσης διαπιστώνεται εάν η πτώση των λειτουργικών συστημάτων είναι συμβατή με την ηλικία. Έτσι για παράδειγμα, διαπιστώνεται εάν κάποια διαταραχή της μνήμης η οποία σταδιακά εμφανίζεται είναι απότοκος φυσιολογικής φθοράς ή πρόκειται για ένα επικίνδυνο κυοφορούμενο νόσημα, όπως η νόσος alzheimmer, ή η γεροντική άνοια.
Ο μάχιμος κλινικός ιατρός, κατά την ετήσια προληπτική εξέταση στο ιατρείο, εξάγει σημαντικά συμπεράσματα για τον οργανισμό, από την κλινική εξέταση, το ατομικό και κληρονομικό ιατρικό ιστορικό, την επαγγελματική έκθεση σε ουσίες, τον τρόπο διαβίωσης και συγκροτεί εξατομικευμένο πακέτο προληπτικών εξετάσεων.
Για παράδειγμα, άλλο προληπτικό check up πρέπει να κάνει μια γυναίκα με κληρονομικό ιστορικό καρκίνου μαστού, άλλο η γυναίκα, που παρουσιάζει κατά την κλινική εξέταση φύσημα καρωτίδων κ.ο.κ.
Οι ιδιαιτερότητες που η αύξηση της ηλικίας δημιουργεί στο ανθρώπινο σώμα, επιβάλλουν την λήψη συμπληρωματικών μέτρων σε μεγαλύτερες ηλικίες, τα οποία θα οδηγήσουν στην προστασία των αμυντικών εφεδρειών του οργανισμού και στην επιβράδυνση της γήρανσης:
Με την πάροδο της ηλικίας ελαττώνεται η ικανότητα του οργανισμού να επεξεργάζεται σωστά το λίπος και γι αυτό η ανάγκη περιορισμού των τροφίμων που περιέχουν κενές θερμίδες είναι επιβεβλημένη. Η ικανότητα του οργανισμού να απορροφά και να επεξεργάζεται το ασβέστιο, ελαττώνεται.
Αρκετά άτομα θα χρειαστούν κάποια στιγμή στη ζωή τους συμπληρωματική χορήγηση ασβεστίου και βιταμίνης D. Oι πτώσεις επιβαρύνουν το μυοσκελετικό σύστημα και με την πάροδο της ηλικίας μπορεί να οδηγήσουν τον οργανισμό σε σοβαρή εξασθένηση.
Για τον λόγο αυτό το περιβάλλον πρέπει να υποστεί ορισμένες τροποποιήσεις που θα προφυλάξουν τα άτομα από πτώσεις:
- Αποφεύγετε τα ψυχοφάρμακα, που επιδεινώνουν τις δυσλειτουργίες των αντανακλαστικών και αυξάνουν την πιθανότητα των πτώσεων
- Οι χώροι στο σπίτι πρέπει να είναι ανοιχτοί χωρίς άχρηστα μικροαντικείμενα στα δάπεδα
- Στην κουζίνα τα αντικείμενα να αποθηκεύονται έτσι ώστε να μην χρειάζεται κάποιος να τεντώνεται, να ανεβαίνει σε σκαμνιά ή να σκύβει για να τα πιάσει
- Στην αυλή και τις εισόδους, να επισκευάζονται οι ρωγμές στα δάπεδα, να απομακρύνονται τα εργαλεία και να τοποθετείται καλός φωτισμός
- Τα παπούτσια, πρέπει να έχουν χαμηλά τακούνια και σταθερές αντιολισθητικές σόλες, να αποφεύγονται οι χαλαρές παντόφλες και η βάδιση με κάλτσες
- Στην οικία, δεν πρέπει να γίνεται παρκέ, καλό είναι να αποφεύγονται τα χαλιά και πρέπει να έχουν τοποθετηθεί καλά στερεωμένες χειρολαβές στη μπανιέρα, στο ντους, στην τουαλέτα, στις σκάλες και στις δύο πλευρές, έτσι ώστε υπάρξει η κατάλληλη βοήθεια την κατάλληλη στιγμή
- Εκτός από λαμπτήρες υψηλής ισχύος, πρέπει να διατηρούνται αναμμένοι διακόπτες στο μπάνιο και στην κρεβατοκάμαρα, κατά την διάρκεια της νύχτας, στην περίπτωση των ηλικιωμένων ατόμων.
Είναι σημαντικό για να ανασταλεί η φθορά του εγκεφάλου να εκγυμνάζεται το νευρικό σύστημα. Το διάβασμα, η επίλυση σταυρόλεξου, η κοινωνική δραστηριοποίηση βοηθούν προς την κατεύθυνση αυτή.
Με την πάροδο της ηλικίας ο οργανισμός γίνεται συχνά πιο ευαίσθητος στα φάρμακα και στις τοξικές τους παρενέργειες. Επιπρόσθετα, αυξάνουν οι κίνδυνοι από τις αλληλεπιδράσεις των φαρμάκων, που λαμβάνονται ταυτοχρόνως. Έτσι πρέπει να αποφεύγεται η άσκοπη χρήση φαρμάκων .
Με την πάροδο της ηλικίας η ικανότητα της αντίστασης στις λοιμώξεις και τα μικρόβια, ελαττώνεται. Είναι σημαντικό να λαμβάνεται κάθε μέτρο αποφυγής των λοιμώξεων, όπως επαρκής αερισμός κλειστών χώρων και συχνός καθαρισμός χεριών.
Τα άτομα άνω των 65 ετών, καθώς και οι χρονίως πάσχοντες καλό είναι να τονώνουν τον οργανισμό τους με περιοδικούς εμβολιασμούς και να ελέγχουν περιοδικώς τυχόν τεχνητές οδοντοστοιχίες για πιθανές βλάβες από κακή εφαρμογή.
